Enfeksiyon hastalıklarından korunma, ölüm ve sekellerin azaltılmasında önemli bir yöntemdir aşılama.
Ülkemizde çocukluk grubuna uygulama gibi değerlendirilmiş, ancak yetişkinlerde ihmal edilmiştir. Erişkinlerde de tıpkı çocuklarda olduğu gibi aşı insanları hastalıklardan korur.
Dünyada olduğu gibi ülkemizde de nüfusun giderek yaşlanmasıyla kronik hastalıklar önem kaz anmaktadır. Organ nakilleri, medikal cihaz uygulamaları, bazı kanserlerin tedavi edilebilir olmaları yaşlı nüfusu artırmaktadır.
Ayrıca yaşlanma ile ruhsal, fiziksel gerilemeler kaçınılmazdır. Bu esnada bağışıklık sistemi de zayıflamakta, infeksiyon hastalıklarına yakalanma şansı çoğalmaktadır. Böylece erişkin aşılamanın önemi artmaktadır.
Bir başka faktör de; günümüzde dünyanın çeşitli yerlerine yapılan seyahatlerin ve göçlerin artış göstermesi aşılamaları gündeme getirmiştir. Mesela Hac ve Umre vazifesinde Suudi Arabistan devleti gelen misafirlerden aşı kartı sormaktadır. Suudi Arabistan’ın yeni başlattığı uygulamadan yıllar önce devletimiz bu ülkeye giden vatandaşlarına aşı uygulamaktaydı. Halen İstanbul ‘dan Umre ve Hacca gideceklere ilçelerde aşı üniteleri kurulmuş olup; ilçemiz için Kavacık ‘ta Sağlık Müdürlüğü’nün denetiminde seyahatten en az 10 gün önce (aşının etkin koruma sağlaması için geçen zaman) grip ve menenjit aşıları yapılmaktadır.
Erişkin aşılama nedenleri kısaca; çocukluk çağındaki yapılan aşıların koruyuculuğunun devamını sağlamak, çocukluk döneminde yapılmamış aşıları yapmak, yeni aşıların uygulamaya girmesi ile kişileri aşılamak, seyahat öncesi aşı yapmak, altta yatan sağlık durumuna göre koruyuculuk sağlamak, mesleki gereklilik için aşılamak, yeni ve tedavisi olmayan infeksiyonlardan korunmak şeklindedir.
Bu aşıları da özetle şöyle belirtelim:
İnfluenza Aşısı (Grip aşısı): Her yıl, ideali Ekim ayı içinde uygulamaktır. (Kronik kalp, akciğer, böbrek hastaları, yaşı 65’ten büyükler, kronik şeker hastaları, toplu yerde yaşamını devam ettirenler, sağlık çalışanları, kemoterapi/malinensi hastaları için uygundur.
Tetanoz-Difteri-Aselüler Boğmaca: Bağışıklık yaşla azalmaktadır. Ülkemizde tetanos hastalarının çoğu 20 yaş üstündedir. Önceden aşılılara 10 yılda bir tetanos uygulanmalıdır. Sağlık Bakanlığı’nın aşı şeması ilk doz, 4 hafta sonra 2. doz, 6 ay sonra 3.doz, 1 yıl sonra 4.doz, 18 ay sonra 5.doz şeklindedir.
Suçiçeği Aşısı: Daha önce aşılanmışlara bir doz, aşısızlara 4-8 hafta ara ile iki doz, sağlık personeli, aile bireyleri, bulaş riski yüksek olanlar ( askeri personel, öğretmen, çocuk bakıcıları, sık seyahat edenler ) mutlak aşılanmalıdır.
Kızamık-Kızamıkçık-Kabakulak Aşısı: Önceden aşılı olanlar, kızamık geçirenlerin haricinde herkese 4 hafta ara ile 2 doz uygulanır. Kabakulak aşılanması için de aynı uygulamalar geçerlidir. Kızamıkçık için doğurganlık çağındaki tüm kadınlar, erişkinlere uygulanmış olmalıdır.
Pnömokok Aşısı: Ciddi zatüreye yol açan bu mikroplar önemli ölüm nedenlerindendir. Amerika’da yıllık yaklaşık 500.000 zatüre olgusu, bunlardan 40.000 ölüm yaşlılarda görülmekte, kronik hastalığı olanlarda ise ölüm oranı daha da artmaktadır. Aşılama 65 yaş üstü herkese uygulanmalıdır. 65 yaş altı olup kronik kalp, akciğer, böbrek, karaciğer hastalığı olanlar, kanser hastaları, bazı kansızlık hastaları, alkolizm-sigara içenler, beyin/omurilik sıvısında kaçak olanlar, temizlik-gıda işçileri, kreşte çalışanlara da uygulanmalıdır.
Hepatit A Aşısı: 6-12 ay ara ile iki doz uygulanır. Hepatit A’nın sık görüldüğü yerlere seyahat edenler, askeri personel, damar içi ilaç alışkanlığı olanlar, kronik karaciğer hastaları (özellikle pıhtılaşma faktörü olanlar), temizlik-gıda işçileri, kreşlerde çalışanlar aşılanmalıdır.
Hepatit B Aşısı: 3 kez yapılır. Hemodiyaliz hastası ve immün bozukluk hastalarına iki misli doz uygulanır. Hepatit C ve AİDS hastaları, sağlık çalışanları, damar içi uyuşturucu kullananlar, birden fazla cinsel partneri olanlar, eşcinseller, hastalığın görüldüğü bölgeye seyahat edenler, hemodiyaliz hastaları, sık kan alan hastalar aşılanmalıdır.
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu bildirmiştir ki; erişkinlere yönelik aşı uygulamaları Hepatit B, doğurganlık çağı kadınlara kızamık ve tetanos, erişkin tetanos, sağlık çalışanlarına yönelik, seyahat için, hac vazifesine gitmeden önce, askerlik dönemi ve pnömokok – grip aşısı uygulamaları kurumlarda yapılmaktadır.
Bu ay Sizlerle aşının önemini, enfeksiyon hastalıklarındaki koruyucu özelliğini anlattım.
Sağlıcakla ve sevgiyle kalın.
