Dr. Hüseyin Atilla TÜYSÜZ
  • 23/04/2022 Son günceleme: 23/04/2022 15:38
  • 4.329

Nisan Ayının 24 - 30'u arası "Dünya Aşı Haftası" olarak kutlanmaktadır.

Enfeksiyon hastalıklarından korunmak için gereken koruyucu sağlık uygulamaları temiz hava, temiz içme suyu, atıkların kontrolü, kişisel temizlik vb.  ile birlikte aktif veya pasif immünizasyon (bağışıklama) ile yapılır. Aktif bağışıklama; hastalığı geçirmekle veya aşılama ile sağlanır. Pasif bağışıklama diğer insanlardan ya da hayvanlardan antikor temini ile yapılır.

Aşılama insan sağlığının iyileştirilmesi açısından insanlık tarihinin en önemli tıbbi uygulamalarından biri olmuştur. 

Aşılama enfeksiyon hastalıklarından korunmada  en etkili ve en ucuz yöntemdir. Aşılamanın hedefi hastalık, sakatlık ve ölüm risklerinin azaltılması, genel sağlık halinin devamının sağlanmasıdır. 1974 Yılında dünya Sağlık Örgütü'nün yeni uygulamaları ile çocuklardaki ölüm oranları önemli ölçüde azalmıştır. Çiçek hastalığının 1977 yılında dünyadan silinmesi ile diğer hastalıkların da eradikasyonu (ortadan kaldırma) için umut doğmuştur. Sırada Polio (çocuk felci ) arkasından kızamık eradikasyonuna ağırlık verilecektir.  Tarihte çiçek aşısı ile başlayan aşılama, pek çok hastalığa karşı aşılama ile devam etmekte, hatta kolesterol yüksekliği, 

şeker hastalığı, alerjiler ve tütün/kokain bağımlılığına karşı aşı üretme çalışmaları devam etmektedir.

Çocuk sağlığının ayrılmaz parçası olan aşılamalar erişkinlerde sıklıkla ihmal edilmektedir. Dünyada ve Türkiye'de çocuklara yönelik aşılamada artan bir başarı vardır. Erişkin dönemde ise daha fazla farkındalık oluşturulmalıdır. Kişilerin aşıların etkinliğini ve 

yan etkilerinin konusu şüpheleri ve erişkin aşılama sağlık hizmetlerinin bir parçası olarak görülmemesi nedenleri arasında sayılabilir. 

Erişkinlerde hedeflenen grubun ancak %20'sinin aşılanabildiği görülmüştür. 

Yaşlanma ile beraber kronik hastalıkların artışı, bağışıklık sisteminin zayıflaması ile bulaşıcı hastalıklara karşı duyarlılığının artması, 65 yaş üzeri bireyleri aşı ile önlenebilen hastalıklardan korumada öncelikli ve önemli nüfus haline gelmesine neden olmuştur.  2016 yılında ilgili birimlere Sağlık Bakanlığı tarafından genelge gönderilerek Halk Sağlığı Kurumu tarafından temin edilen çocukluk çağı aşılarından (Hepatit A, Hepatit B, KKK, Konjuge zatürre, su çiçeği, polisakkarit meningogok aşısı gibi) risk grubu erişkinlere de uygulanması ve bu konuya gerekli hassasiyetin gösterilmesi istenmiştir. 

Aşı ile önlenebilir hastalıklarda ölüm, 50.000 erişkin/yıl, çocuklarda 500'dür ve erişkinlerde 100 kat fazladır.  Erişkinlerde ölüm yüksek olmakla beraber hastaneye yatış ve maliyetler de artmaktadır.

Erişkinlerde Aşı Gerekliliği:

Aşı ile önlenebilir hastalıklar erişkinlerde görülür. 

Çocukluk çağı aşılarının zamanla koruyuculuğu kalmayabilir. Çocuklukta yapılmamış /eksik yapılmış olabilir. 

Bazı aşılar sadece adölesan ( 10-19 yaş grubu) ve erişkinler için uygulanmaktadır.

Erişkin altta yatan hastalığı nedeniyle enfeksiyon hastalığına duyarlıdır.

Aşı önlenebilir hastalığının maliyeti yüksek.

Toplumun duyarlı popülasyonunu korumak. 

Bağışıklık sisteminde azalma ve duyarlılık.

Ağır komplikasyonlar ve uzun yatış süreleri.

KOAH veya astım hastasıysanız zatürreye yakalanma açısından 7 ila 10 kat daha fazla risk altındasınız. Dünyada her 20 saniyede bir kişi zatürree nedeniyle kaybedilmektedir. 

Diyabet hastası iseniz zatürreeye yakalanma açısından 3 kat daha fazla altındasınız. 

Diyabet, kronik akciğer hastalığı, kronik kalp hastalığı, 65 yaş ve üzeri sağlıklı bireyler, bağışıklık sistemini zayıflatan durumlar (kanser olanlar ya da tedavidekiler) Zatürre aşısını yaptırmalıdır. Hastanemizde ücretsiz aşı yapılmaktadır.

Koruyucu sağlık önlemlerini bütün halinde ihmal etmeden, sağlıcakla kalınız.

Yazarın Yazıları