İrem SÜRÜ
  • 22/02/2022 Son günceleme: 22/02/2022 14:48
  • 4.083

Vücuda toksik (zehirli) bir maddenin girmesi ile vücudun normal fonksiyonlarının bozulması durumuna zehirlenme denmektedir.

Bir maddenin zehirli olup olmadığını belirleyen onun miktarıdır. Düşük miktarda alındığında vücuda zarar vermeyen bazı maddeler, fazla miktarda alındığında vücut sağlığını tehdit edebilmektedir.  Zehirlenmeleri genel olarak sindirim yolu ile zehirlenmeler, solunum yolu ile zehirlenmeler ve cilt yolu ile zehirlenmeler olarak inceleyebiliriz.

En sık sindirim yolu zehirlenmeleri ile karşılaşırken, en kolay solunum yolu ile zehirleniriz. Daha öncesinde bahsetmiş olduğumuz konularda olduğu gibi, zehirlenme durumlarında da doğru uygulama olarak bilinen ancak zehirlenmeye neden olan madde kadar vücuda zarar veren yanlış uygulamalar ile karşılaşmaktayız.

İlkyardımın temel uygulamaları içerisinde yer alan ve en önemli basamağı ifade eden koruma ilkesi üzerinde durmak, zehirlenme vakaları için oldukça önem arz etmektedir.  Öncelikle bu gibi durumların yaşanmaması adına bazı önlemlerin alınıyor olması gerekmektedir. Evimizde veya iş yerlerimizde tehlikeli sayılabilecek maddelerin listelerinin yapılması, hem bilinmesi hem de takip edilmesi açısından önemlidir. Zehirlenme vakaları genelde çocuklarda ve bakıma muhtaç kişilerde görülmektedir. Bu yüzden zehirlenmeye sebep olabilecek maddelerin çocukların erişemeyeceği yerlerde muhafaza edilmesi gerekmektedir. Kullanılmayan kimyasalları çevreye zarar vermeyecek şekilde imha etmek, herkesin sağlığı açısından önem taşımaktadır.

Reçetesiz ilaç kullanmak, ilaçları kullanım şekilleri ve amaçları dışında uygulamak, yanlış şekilde saklamak veya dozundan fazla tüketmek, tarih kontrollerini yapmamak yine aynı şekilde zehirlenmelere sebep olabilmektedir. Temizlik malzemelerinin çok fazla karıştırılarak kullanımı zararlıdır. Sağlığa zarar vermeyen ürünlerin seçilmesi ve kullanılması özellikle ev kadınlarının sağlığı açısından önemlidir. Temizlikte kullanılan kimyasalların kendi kutusu veya şişesi dışında öncesinde her hangi bir yiyecek/içecek maddesi bulunan şişelerde saklanması yapılan en büyük hatalardandır. Özellikle sıvı kimyasallar ev içerisinde örneğin bir meyve suyu şişesinde saklandığı takdirde çocuklarımızın çok daha fazla ilgisini çekmekte ve oraya yönelimin artmasına sebep olmaktadır.

Aynı zamanda tehlikeli madde ile temas halinde olunması gereken bir iş ile meşgul olunması durumunda, mutlaka koruyucu ekipmanların kullanılıyor olması gerekmektedir.

Zehirlenme durumlarında aynı zamanda kişilerde görülen belirtilerde önemlidir. Bu belirtiler hafif olabileceği gibi hayatı tehdit edecek durumlara da neden olabilmektedir.

Sindirim yolu zehirlenmelerinde genel olarak bulantı veya kusma, karın ağrısı, düzensiz kalp atışları, nöbetler veya bilinç bozuklukları görülebilir. Solunum yolu zehirlenmelerinde nefes darlığı, oksijen seviyesinde düşme, siyanoz (gri-mavi cilt), dudaklarda veya tırnaklarda kiraz kırmızısı renk değişimi, grip belirtileri, kulak çınlaması, morarmalar görülebilmektedir. Cilt yolu zehirlenmelerinde ise etkilenen bölgede şişlik, kızarıklık, döküntü veya kaşıntı görülebilir.

Bu gibi durumlarda esas kural zehirlenmeye neden olan zehirli maddenin ortamdan uzaklaştırılmasıdır. Sindirim yolu zehirlenmelerinde yapılan en büyük hatalardan biri kişinin kusmasını sağlamaktır.

Özellikle yakıcı bir madde ile (çamaşır suyu vs.) zehirlenmiş kişinin kusturulmaya çalışılması kişinin sağlığında ciddi anlamla olumsuz sonuçlara sebep olacaktır. Sinirim yolu ile zehirlenmiş kişiyi kusturmadan veya su içirmeden hızlıca hastaneye götürmek en sağlıklısıdır. Veya kişinin belirtilerindeki ciddiyete göre 112 ekipleri aranmalıdır.

Evdeki ilaçların kontrol edilmesi, kişinin en son ne yediği, her hangi başka bir zehirlenmeye neden olabilecek maddelerin varlığı tespit edilerek ekiplere mutlaka bildirilmelidir. Ağız zehirli madde ile temas etmiş ise çalkalanabilir. Kişi kendi isteği ise kusuyorsa buna engel olmak tabi ki mümkün değildir. Aynı şekilde yoğurt yedirmek veya ayran içirmek, zehirlenen kişi için yararlı olmayacaktır. Aksine bulantıları arttırıp kişinin kusmasını arttırabilir.

Solunum yolu zehirlenmelerinde ise kişiyi ortamdan çıkararak bol oksijen almasını sağlamak, bilinç açıksa yarı oturur pozisyonda ekiplerin gelmesini beklemek en güvenlisidir. Kişide bilinç kaybı varsa, kişi kusma ihtimaline karşı yan çevrilmeli ve solunumu sık sık kontrol edilmelidir. 112 ekiplerinin muhakkak olay yerine gelmesi sağlanmalıdır. Cilt yolu zehirlenmelerinde ise, zehirli maddenin etkilediği bölgenin çeşme suyu altında 15-20 dakika boyunca yıkanması ve zehir bulaşmış giysilerin çıkarılması gerekmektedir.

Müdahale sırasında kendi sağlığımızı da düşünerek gerekli önlemlerin alınarak müdahale edilmesi de oldukça önemlidir. 

Yazarın Yazıları
Yorumlar (0 Yorum)

Bu içeriğe yorum yapılmadı, yorum yapmak ister misin?

Yorum Yaz