Erdoğan Polonya’ya Beykoz’dan kimi götürdü?

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Polonya Cumhurbaşkanı Andrzej Duda tarafından resmi törenle karşılandı. Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nda gerçekleşen karşılama töreninde Duda ve Erdoğan, heyetlerini birbirine takdim etti.

İki Cumhurbaşkanının tören alanındaki yerlerini anlamalarının ardından Türkiye ve Polonya milli marşları çalındı. Cumhurbaşkanı Erdoğan, Polonya Cumhurbaşkanı Duda ile ortak açıklama yaptı. Erdoğan'ın açıklamasında Polonezköy detayı dikkat çekti. Cumhurbaşkanı Erdoğan "Biz, Polonya'yı Polonezköy'den tanırız. Biliyorsunuz, Polonezköy, çok narin, çok şirin bir mahalledir. Muhtarımız da bizimle birlikte bu seyahatte bulunuyor. Ben dostum Duda'ya söyledim; görmeniz lazım, çok şirin bir yer" dedi. Erdoğan'ın ifadeleri Polonezköy'ün dikkat çeken tarihini yeniden gündeme getirdi.

Polonezköy'ün kuruluş hikayesi

Köyün kuruluş hikâyesi de ilginç. Her şey 18. yüzyılın sonunda Rusya’nın Polonya’yı işgaliyle başlamış. Rusya ile adım adım savaşa gidilen bu dönemde Lehlere sahip çıkan Osmanlı İmparatorluğu, İstanbul’da bir Polonya kolonisinin kurulmasına izin vermiş. 1842 yılında bugünkü Polonezköy’de ilk evler inşa edilmiş. Polonyalı yerleşimciler, kısa zamanda yoğun bir çaba ve alın teriyle vatanlarındaki gibi bir köy kurmuşlar. Gelenler arasında Osmanlı ordusunda generalliğe kadar yükselenler olmuş. Yalnızca seferlerde değil, iç ve dış işlerde de büyük yararlar sağlamışlar. İçlerinden birinin adı ise Polonezköy’le özdeşleşmiş.

Polonezköy’ün kurucusu olarak kabul edilen Michal Czajkowski, köyün adını Prens Adam Czartoryski’ye ithaf ederek Adampol koymuş. Halen anıt mezarı Polonezköy’de bulunan Czajkowski, sonraki yıllarda Müslüman olarak Mehmed Sadık Paşa adını almış ve Osmanlı ordusuna Polonya birliklerinin komutanı olarak atanmış. Adampol sakinleri, 1908 tarihli anayasada Türk köyleriyle hak ve özgürlükler konusunda eşit kılınmış. Polonya ile Türkiye arasında yeni bir dostluk anlaşmasının imzalandığı 1923 yılında köye resmen Polonezköy adı verilmiş.

Beykoz'un Polonyalı Muhtarı bilinmeyeni anlattı

İstanbul'da Polonyalıların kurduğu mahalle olarak bilinen Polonezköy Mahallesi'nde 175 yıldır Polonyalılar yaşıyor.

İstanbul'un tek Polonyalı Muhtarı olan Frederik Novvicki, mahallenin kuruluş aşamasını ve sonrasını Dost Beykoz'a anlattı.

Yaklaşık 20 yıldır Polonezköy Mahallesi'nin muhtarlık görevini yürüten Novvicki, 2014 yılında yeniden seçildiği sırada Polonya'da da muhtarlık görevini yürütüyordu. 1,5 yıl boyunca hem Polonya'da hem de Türkiye'de muhtarlık yapan 68 yaşındaki muhtar, "Osmanlı İmparatorluğu sayesinde 175 yıldır bu topraklarda yaşıyoruz" ifadelerini kullandı.

-"O seneye kadar Polonya savaş halindeydi"

İstanbul'un Beykoz ilçesine bağlı Polonezköy Mahallesi'nin 1842'de Adampol Çiftliği adıyla kurulduğunu belirten Novvicki, "1841'de Lehistan ordusu ile Osmanlı Ordusu birleşmişler, Ruslara karşı savaşmışlardır. O seneye kadar Polonya hep savaş halindeydi. Bir destek gerekiyordu. 1841'de, 8 bin kişilik bir Polonya ordusu buraya geliyor. Osmanlılardan destek alarak Ruslara karşı savaşıyorlar. Neden Osmanlılardan destek alıyorlar? 1414 senesinden itibaren, dost, müttefik, siyasi ve diplomatik ilişkileri var. Dolayısıyla Lehler, Osmanlılardan destek alarak savaştılar" şeklinde konuştu.

-"14 kişi Adampol Çiftliğini kurmuşlar"

Ruslarla yapılan savaş sonrası Osmanlı topraklarında kalmak isteyen Polonyalılara, bugün Polonezköy'ün bulunduğu 5 bin hektarlık alanın tahsis edildiği ve burada kalan 14 kişinin Adampol adıyla Polonezköy'ü kurduğunu ifade eden Frederik Novvicki, "Burada 14 kişi Adampol'ü kuruyorlar. Bazıları geri dönüyorlar, burada kalanlar Polonya'dan akrabalarını getirtiyorlar." diye konuştu.

Polonezköy Mahallesi Muhtarı Frederik Novvicki, Türkiye Cumhuriyeti Devleti'nin kurulmasının ardından Büyük Millet Meclisi'nde onaylanan bir kanunla Anadolu'da bazı yer isimlerinin değişmesi gerektiğini ve bunlardan birinin de Adampol olduğunu anlattı.

-"175 Yıldır bu topraklar yaşıyoruz"

Novvicki sözlerini şöyle sürdürdü:

"Dedem o zaman muhtardı. Köy heyetiyle birlikte Polonez ismine karar veriyorlar. Fakat Polonya'da hem Polonezköy hem de Adampol ismi ile birlikte anılıyor. 175 yıldır bu topraklarda yaşıyoruz."

- Üç büyük göç Polonyalı nüfusunu azalttı

"Günümüzde Polonezköy'deki Polonyalı nüfusu şu anda 85 civarındadır. Neden peki az kişi kaldık? Almanya'ya yapılan işçi göçleri bunun en büyük nedenidir. Almanya'ya gitmeyenlerde birkaç yıl sonra Avustralya'ya gitti. Üçüncü göç ise Erasmus programı için Polonya'ya gidenler oldu. Türkler şu anda Erasmus için Polonya'yı tercih ediyorlar. Şu anda köyümüzün nüfusu da 730'dur."

Polonezköy Mahallesi'nde muhtarlık görevi süresince birçok anı biriktirdiğini de açıklamalarına ekleyen Muhtar Frederik Novvicki, bu saatten sonra kendisinin oy almayı düşünmeyeceğini sadece insanların kendisinden memnun kalmasından hoşnut olacağını söyledi.

Muhtarlıkta oturduğu sırada bir beyefendinin geldiğini ve kendisine bir takım sorular sorduğunu anlatan Novvicki, gelen kişinin Müftü olduğunu öğrendikten sonra yaşadığı şaşkınlığı unutamadığını kaydetti.

-"Ben Edirne'de Selimiye Camiine giderdim"

Novvicki, "Bir gün muhtarlıkta oturuyorum. Bir beyefendi anlatıyor sağdan soldan. Oraya buraya gider misin diye soruyor. En son kiliseye gider misin diye sordu. Beşiktaş'ın maçı varsa önce ona gidiyorum, ikinci perde de kalıyor dedim. Müslümanları sordu. Hayatlarından memnun olduklarını sordum. Hiç açık vermediğimi, tebrik etmeye geldiğini söyleyince şaşırdım. Müftü olduğunu söyledi. Burada kendi imkanlarımızla yaptığımız camiyi duymuşlar. İbadet edene saygı gösteriyorum. Edirne'de askerlik yaptım ben, orada Selimiye Camiine giderdim. Her pazar günü gider bir köşeye diz çöküp dua ederdim. Ben Allah ile beraberim orada, benim alnımda Hristyandır diye yazmıyor ki. Muhtarlığım süresince ben çok imar yaptım. Orman Bakanlığına iki tane lojman, jandarmaya karakol, okul lojmanı ve muhtarlık gibi yapıları tamamen muhtarlığın bütçesiyle karşıladım." dedi.

"... hayır sen 'ters kiriş' koy olsun"

Müslüman vatandaşlar için mahallede cami olmadığını ve tamamıyla muhtarlığın imkanlarıyla bir cami yaptığını anlatan 1949 doğumlu Novvicki, "Sene 1994, bunu duyurmadan yapmak lazım diye düşündüm. Hazine arazisi vardı. Yarısında köyün telefon santrali vardı, kalan yarısına da ben kendi kendime bir şey uydurdum. Bir tane de kalfa buldum, adı Mahmut'tu. Buraya bir bina yapacağımızı söyledim. Ona dahi ilk başta gerçeği söylemedim. Muhtarlığa depo yapıyoruz diye söyledim. Ortaya direk koyalım diye teklif etmişti, hayır ters kiriş koy büyük olsun istiyorum dedim. Pencereler bitti, üzerine kemer yap dedim. Durdu sen buraya cami mi yapıyorsun? diye sorunca 'kalfa birine söylersen sana para vermem' diye tehdit etmiştim." diye konuştu.

Yaptırdığı caminin ardından Beykoz Belediye Başkanı Yücel Çelikbilek ile yaşadığı kısa anekdotu da Dost Beykoz aracılığıyla vatandaşlara aktaran Novvicki, Polonezköy halkına hizmet etmekten onur duyduğunu söyledi.

-"O zamanlar Çelikbilek yeni seçilmişti"

"Cami bittikten sonra o zaman Yücel Çelikbilek daha yeni seçilmişti. Çağırdı beni, 'neden tek başına yaptın, yardım ederdik daha büyük yapardık' diye. Bende kendisine söyleseydim bunu bana yaptırmayacaklarını söyledim. Kendisi de bana hak verdi."

Bölgede yaşayan Müslümanların, farklı dinlere mensup kişilerin dinlerine saygı duyduğunu hatta ibadet alanlarına gelerek bazı zor günlerinde Polonyalı vatandaşların yanında olduğunu kaydeden Frederik Novvicki, onların bu ince düşüncesi karşılığında kendisi de saygı duymaya başlamış, ibadet alanlarına kavuşmaları için elinden geleni yapmış.

Novvicki sözlerini şöyle sonlandırdı:

-"Bize kalırsa onları taşıyacak adam yok"

"Mesela burada bir cenaze olduğu zaman Müslüman kardeşlerimiz kiliseye gelerek benim acıma ortak oluyorlar. Bu benim patronun annesi, kardeşi diyerek geliyorlar ve bizimle birlikte orada oluyorlar. Bizim tabutlarımızı da taşıyorlar. Bize kalırsa o tabutları taşıyacak adam pek yok. O adam benim cenazeme geliyorsa bende onun ibadetine saygı göstermeliyim diyerek muhtarlığımızın imkanlarıyla Müslüman kardeşlerimize bir ibadethane kazandırdık."

Haber Merkezi