Varis nedir?

Kadınlarda gebelikte görülme oranı 2-3 kat artar.

Varis olduğunu nasıl anlarız?
Varisin dereceleri vardır. Ciltte yüzeysel yerleşimli 1 mm veya daha küçük çapta, elle hissedilemeyen, genellikle kırmızı renkli, örümcek ağı görüntüsüne benzer (telenjiektazi)
çizgisel oluşumlar seklinde başlayabilir.

Biraz daha ilerlemiş retikuler varisler, ciltten hafif kabarık, çapları 4 mm den küçük,
Elle hafif hissedilebilen, mavi renkli oluşumlardır. Safen ven varisleri, büyük varisler,
Bacağın genellikle iç yüzünde veya diz arkası, dış yüzünde seyreder. Büyük geniş kıvrımlar oluşturabilen, elle ve gözle kolayca fark edilebilen, çapları 4 mm den büyük, deriden kabarık, ayakta durmakta belirginleşen, yatıp bacakları yukarı kaldırınca kaybolabilen oluşumlardır.

Varis nasıl oluşur? 
Kadınlarda daha sıktır. Kalıtımla ilişkilidir, ailesinde varis olanlarda daha sık görülür.
Hamilelik, menopoz, yaşlanma, uzun süre ayakta kalma gibi nedenlerle oluşabilir.
Özellikle uzun süre sabit ayakta kalan mesleklerde (öğretmen, polis, cerrah, hemşire, kuaför, garson, aşçı gibi mesleklerde)

Temel sorun, toplardamar duvarında oluşan yapısal bozukluk nedeniyle damarların genişlemesi ve damar içindeki kapakçıkların işlevini kaybetmesi sonucu toplardamar içindeki basıncın giderek artması, basıncın artmasıyla da toplardamarların giderek genişlemesidir.

Varisin komplikasyonları:
Dolaşım bozukluğuna bağlı staz dermatiti
Cilt altında kalınlaşma 
Ciltte incelme 
Cilt yaralarının oluşması 
Varis kanamaları, özellikle ileri yaşlarda küçük çarpmalarla oluşabilecek ciddi kanamalar
Yüzeysel tromboflebit
Aktif ülser

Varisin neden olduğu yakınmalar:
Ağrı, dolgunluk hissi, Uzun süre ayakta kalamama veya yürüyememe sonucu işgücünde azalma, 
Yaşam kalitesinde bozulma, Varis kanamaları, Yüzeysel toplardamarlarda staz sonucu pıhtı ve infeksiyon oluşması ile ağrılı, kızarık, dokunmakla sıcak, hassas tromboflebitlerin ortaya çıkması,
Oluşabilecek ülserlerin yol açacağı infeksiyon ve ağrı. Geç dönem varis hastalarında, özellikle ayak bileği iç tarafında şişme, kahverengi-siyah renk değişikliği başlar, kaşıntılıdır, küçük travmalarla (ayakkabı vurması gibi ) kolayca yara açılabilir. Tipik olarak geniş çaplı ama derin olmayan yaralardır, dipleri canlı, kırmızıdır, tedavisi uzun ve güçtür, uzun süre pansuman, basınçlı özel bandajlar gerekir, tedavi hayat boyu süregelir.

İlk muayene ile telenjiyektaziler (ince, örümcek ağı biçiminde kılcal damar genişlemeleri), venöz belirginleşme, boncuk boncuk görünümünde olan venöz varis pakeleri, ödemin varlığını tespit etmeye çalışılır. Ardından gerek görürse doppler ultrasonografi incelemesi ile derin ve yüzeysel venöz sistem görüntülenerek varisin fizyopatolojisi, varsa venöz kapak yetersizliği ve derecesi, perforan ven yetersizliği tespit edilmeye çalışılır, Bu inceleme tamamıyla acısız, cilt yüzeyinden yapılan bir görüntüleme işlemidir. Ancak yeterli bilgi alınamazsa venografi dediğimiz ilaçlı toplardamar filmi de istenebilir.

Varis için koruyucu önlemler:     
Kilo kontrolü, Düzenli egzersiz (yürüyüş, yüzme, bisiklete binme gibi)
Uzun süre sabit pozisyonda kalmama, Koruyucu varis çorapları kullanma
İşinizde, uzun süreli yolculuklarda, uzun süre oturmanızı gerektiren durumlarda;
Her fırsatta bacağı yüksekte tutmaya çalışmak, Ofis içinde sık sık küçük yürüyüşler yapmaya çalışmak, Baldır kaslarını çalıştıran küçük hareketler yapmak, Çok yüksek olmayan, kısa topuklu ayakkabıları tercih etmek
 

Gebelik sürecinde varis oluşumu hızlanır ve belirginleşir. Bunun nedenleri:
-Hormonal değişiklikler nedeniyle damar duvarındaki değişiklikler,
-Rahimin büyümesiyle büyük venlere baskı oluşması,
-Hipervolemi,
-Hiperlordozis,
-Çoğulcu gebelik,
-Gebelikte fazla kilo alınması, 
-Varisten korunma önlemlerinin alınmaması gebelik sürecinde varis oluşumunu ve belirginleşmesini tetikler.

-Ailede toplardamar hastalığı varsa
-Gebelikten önce toplardamar hastalığı varsa
-Günlük hayatta ayakta cok sabit duruyor veya uzun süre oturuyorsa
gebelik sürecinde daha dikkatli olunmalı ve varis için koruyucu önlemlere daha fazla uyulmalıdır.

VARİSLERDE TEDAVİ YAKLAŞIMLARI

Vücudun tüm yükünü taşıyan bacaklardır. Kanın yerçekimine karşı ayak parmaklarından başlayarak yukarı doğru kalbe geri dönmesi, bir nehrin tersine akması kadar zordur. Atardamarlarda kanı pompalayan kalptir. Bu görevi bacaklarda kas pompası adını verdiğimiz baldır adaleleri üstlenir. Özellikle diz altındaki baldır adaleleri yürürken kasılarak kirli kanın büyük kısmını taşıyan kaslar arasındaki iç toplar damarları sıkıştırarak kanın kalbe doğru ilerlemesini sağlarken, kapaklarda kanın geri kaçmasını engeller. 
Varisin tedavisi temelde üç ana hedefe yönelik yapılmaktadır. 
1. Varis ve varisle ilgili şikayetlerin ortadan kaldırılması 
2. Estetik görüntünün sağlanması 
3. Nükslerin önlenmesi 
Bu hedeflere yönelik olarak pek çok tedavi alternatifi bulunmaktadır. Tedavi başlıca üç grup altında incelenebilir; tıbbi tedavi, girişimsel tedavi ve cerrahi tedavi.

Tıbbi tedavi: İlaç, varis çorabı/elastik bandaj ve önerilerden oluşmaktadır. Mevcut varisin ortadan kaldırılmasından çok varisin ilerlemesine engel olmayı ve varisle ilgili şikayetleri (ağrı, şişme gibi) azaltmayı amaçlar. Kronik venöz yetmezliği olanlarda, cerrahi tedavinin uygun olmadığı hastalarda, girişimsel ve cerrahi tedaviye destek amacıyla veya koruyucu önlem olarak önerilebilir.

Girişimsel tedavi: Skleroterapi, köpük tedavisi (iğne tedavisi), termokoagülasyon veya lazer tedavisini kapsar. Varisin tipine göre uygun yöntem seçilir. Doğrudan mevcut varislerin ortadan kaldırılmasına yönelik tedavilerdir, derin damar sistemindeki sorunları çözmez. Beraberinde tıbbi tedavi önerilir. Muayenehane koşullarında uygulanabilir. İşlem süreleri genelde 15-30 dk. arasındadır. Kremlerle yüzeyel uyuşturma sağlanarak işlem esnasında ağrı oluşması engellenir.

Cerrahi tedavi: Flebektomi, varis ameliyatı (high-ligation, stripping, pake eksizyonu),radyofrekans termokoagülasyon veya Endovenöz Laser Tedavi  yöntemlerini kapsar. Varisin tipine ve yaygınlığına göre uygun seçenek tercih edilir. Beraberinde tıbbi tedavi önerilir. Flebektomi yerel uyuşturma ile muayenehane koşullarında, diğerleri genel veya belden uyuşturma ile ameliyathane koşullarında uygulanır. İşlem süreleri genelde 1-3 saat arasında değişir.