Prof. Dr. Faruk ŞEN
  • 19/10/2017 Son günceleme: 20/10/2017 11:12
  • 9.941

21. yy. baktığımızda üretim, dolaşıma sokulma ve tüketim süreçleri ile birlikte kültürün ve kültürel ürünlerin ekonomi ile sıkı bir bağ içinde olduğunu görürüz.

Bu anlamda katma değeri giderek yükselen kültürün başat konumu toplumların gelişme süreçlerinde, salt kültürel ve manevi ve başka düzlemlerle sınırlı kalmamaktadır. Kültür ülke ekonomisi açısından da giderek önemi artan  bir halka olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu açıdan ekonomik bir güç olarak kabul edilen kültür ekonomisi AB ülkeleri, Avusturalya ve Çinde diğer ülkelerde kültür kreatif ekonomisi sektörü olarak son yıllarda sistematik bir şekilde ölçülüp değerlendirilmektedir.

Türkiye’de bir ilk

Maalesef Türkiye bu konuya yeteri kadar eğilmemiştir. Baktığınız zaman Türkiye’de kültür ekonomisi konusunda doğru dürüstü hiç bir araştırmanın bugüne kadar olmadığı ortaya çıkmaktadır. Aynı gelişmeyi Gastronomi ve Spor ekonomileri konularında görmekteyiz.

Türkiye’de önemi her geçen gün artan Gastronomi ekonomisi konusunda elle tutulan bir araştırmanın olmaması ve özellikle insanların hayatında önemli bir yer tutan futbol ekonomisinde de araştıramaların eksikliği ortaya çıkmaktadrır.

Bu açıdan TAVAK Vakfı olarak Türkiye’de bugüne kadar ölçülmemiş bu 3 sektörün ölçülmesi konusunda ciddi adımlar atıldı. TAVAK’ın araştırması sonucunda, Türkiye’deki kültür kreatif endüstri için tasarladığı 13 ana sektörü ve endüstri dalları altında kümelenen 53 sektörü içeren araştırmaları bir şema çerçevesinde bir araştırma yapılmıştır. TÜİK’in, SGK’nın veri tabanlarından yola çıkalarak kültür sektörüne yönelik tüm diğer verilerde elde edilmiştir. 13 ana endüstri altında toplanan kültür ekonomisi daha sonra 53 alt sektörede bölünmüştür. Ana endüstri dalı ve alt sektör dallarını şöyle özetleyebiliriz.

Yayıncılık Endüstrisi

Film Endüstrisi

Görsel, işitsel yayıncılık

Müzik Endüstrisi

Sahne sanatları, görsel ve plastik sanatlar

Müzeler

Galeriler

Kültür malzemelerinin perakende ticareti

Mimari

Dizayn endüstrisi

Modern yaratıcılık endüstrisi

Spor ekonomisi

Gastronomi ekonomisi (Özellikle kültürel boyutlar ele alınmıştır.)

Önemli Ülkelerdeki Konum

Kültür(Kreatif) ekonomisinin, ekonomik boyutlarına gelirsek  ilginç sayılar ortaya çıkmaktadır. Almanya’da 2014 yılında enerji sektöründen sonra ikinci büyük sektör olarak ortaya çıkan kültür ekonomisinin boyutları 64 milyar Euro sınırını geçmektedir. İngiltere 51,3 milyar Euro, Fransa ‘da bu 43,4 milyar   Eurodur. Tüm 510 milyonluk nüfusu ile Avrupa birliği içinde kültür ekonomisinin toplam büyüklüğü’nün boyutu 535,9 milyar Euro’luk bir ciroya erişmiştir.Buda AB GSMH’nın yüzde 4,2’sini oluşturmaktadır.

Türkiye’deki payı GSMH’nın % 64’ü

Türkiye’de kültür kreatif ekonomisi sektörü’nün milli ekonomi içinde büyüklüğü,  başka bir deyişle ülkede üretilen mal ve hizmet toplama anlamına gelen milli gelir içindeki  kültürün payının saptanması yolundaki bir girişime bugüne kadar hiç bir resmi kuruluş veya akademik çevre araştırmamıştır. TAVAK’ın kendi olanakları ile yaptığı bu araştırmaya göre Türkiye’de kültür ekonomisinin boyutları 2011 yılında 46,1 milyar dolar olmuştur. Buda GSMH’nın yüzde 6’sını oluşturmuştur. 2015 yılında yapılan araştırmada 125,07 milyar liraya kadar yükselen kültür ekonomisinin boyutları,Türk parasının dolar karşısındaki kayıpları nedeniyle 47,64 milyar dolar olmuştur. Buda GSMH’nın yüzde 6,4’ünü oluşturmuş bulunmaktadır.

Bu konunun daha ciddi bir biçimde ele alınıp özellikle son yıllarda kültür ürünlerinin ihracatı’nın da geliştiği Türkiye’de ihracat gelirlerinin getirisini tespit eden bu araştırma, bu yönde yapılan ilk araştırmadır. Ve bundan sonra yapılacak araştırmalara ışık tutmaktadır. 

Yazarın Yazıları