Metin AYDIN
  • 28/04/2020 Son günceleme: 28/04/2020 18:44
  • 9.945

Piri-i Türkistan lakabıyla anılan Ahmet Yesevi Hz. Ali Soyundan gelmedir.

Türkistan’ın Kazakistan sınırları içindeki Çimkent şehrinin doğusundaki Sayram da 1093 tarihinde doğan, Ahmet Yesevi,  Alperenleriyle Anadolu’nun İslamlaşmasında müritleriyle çok büyük hizmetler vermiştir.

Hacı Bektaş-ı Veli de Ahmet Yesevi’nin Alperenlerindendir.
Ahmet Yesevi küçük yaşta babası ölünce Yesi şehrine yerleşmiştir. Yesiye yerleştikten sonra Arslan Baba adlı Türk şeyhinden ilk derslerini almıştır.

Gençlik yıllarında Buhara’ya yerleşen Ahmet Yesevi burada da Şeyh Yusuf Hemedani den  tasavvuf dersleri almıştır.

Daha sonra tekrar yesiye dönüp Yesevi ocağını kurdu. Buhara da irşat makamını bıraktığı Şeyh Abdülhalik Gücdüvani’nin öğrencisi Muhammed Bahaüddin  Nakşibendi  de Nakşibendi tarikatını kurdu.

Yesevi tarikatı Müslüman Türkler tarafından çoğunlukla benimsendi. Orta asya, ön asya, Azarbaycan da yaşayan Türkler ve balkanlara yayıldı.

Anadoludaki Bektaşilik, Babailik, Haydarilik  Yesevilikten yayılan kollardır. Hacı Bektaş-ı Veli, Sarı Saltuk, Ahi Evren, Şeyh Edebali Yesevi’nin Alperenlerindendir.
Ahmet Yesevi  Türk töresiyle İslami ahlak düşüncesini bağdaştırma üzerinde mümkün olduğu kadar uğraşmış, yakınlaştırmıştır. Ahmet Yesevi Türk felsefesindeki üçlü evren düşüncesi ve nizamıyla uyumlu tasavvufi ahlaki fikirlerdir.
Şiirlerini öz Türkçe yazarak düşüncelerini aktarmıştır.
Ahmet Yesevi gününü ibadet, ilim öğreterek ve geçimini sağlamak için tahta eşyalar yaparmış. Yani gününü üçe ayırarak yaşardı.

Şiirlerinde Allah, Peygamber sevgisi, fakir, yetimleri koruma, güzel ahlak gibi konular anlatmış, eserleri Divanı hikmet adı altındadır.

63 yaşına geldiğinde yerin altında kendine çilehane adını verdiği bir oda yaptırmış, geri kalan ömrünü burada tefekkür ve ibadetle geçirmiştir.

1166 yılında 73 yaşında vefat etmiştir.
Eserleri: 1 Divan-ı Hikmet, Fakirname, Risale der Adab-ı tarikat, Risale der makamat-ı erba’in

 

Bir Yesevi şiiri

SEVMEZ SÖZDE BİLGİNLER
Sevmez sözde bilginler

Bizim Türkçe Dilini
Bilgeler konuşursa
Açar gönül ilmini

Ayet Hadis Türkçe
Söylenirse duyarlar
Anlamına erenler
Baş eğerek uyarlar

Ey miskin Ahmet
Yedi atana rahmet
Fars dilini bilsen de
Sen Türkçene devam et.

 

Ahmet Yesevi

Yazarın Yazıları