Sınırlandırılmış seçimlerimiz özgürlük müdür?

Özgürlüğü, özgürlüğün sınırı mı olurmuş canım. Peki, sınır tanımayan özgürlük bir ihlâl,  bir kaos olmaz mı? Bir paradoksun içinde yüzerken biraz da ahlak felsefesine doğru yüzelim.

“İnsan, ahlaki eylemlerinde özgür müdür?”

Kuralların olduğu yerde özgürlüğün esemesi okunmaz, toplumsal kurallar bu bağlamda toplumsal kurallar varsa eylemlerimizde özgür olmamız da tam manasıyla mümkün değildir. 

Bunlarla beraber zaten evrendeki sıkı nedensellik ilişkisi yaptığımız her işin önceden belirlenmesine yol açar. Eylemlerimizi bu belirlenim, bu determinizm kuvvetle etkiler.

Hz. Âdem mi özgürdü,  yoksa Şeytan mı?

Şeytan, (Allah’a) “beni sen azdırdın” dedi; o alçak ifrit, kendi yaptığını gizledi.

Âdem (a.s.) ise “nefsimize zulmettik” dedi; o bizim gibi Hakk’ın fiilinden gafil değildi.

Şeytan tüm eylemlerinin sebebi olarak iradesini yok sayarak Allah’ı görür. Âdem ise kendi nefsini, kendi iradesini. O halde şeytan özgür değil, Âdem ise özgürdür.

Bu konular daha önce de köşe yazılarımda da sıkça bahsettiğim “mutlak özgürlük “ kavramı ile ilişkili ve felsefi boyutta olan meselelerdir. Peki, Bireysel özgürlük var mı? Günlük yaşantımızda,  ilişkilerimizde,  iş ortamımızda,  hukuk nezdinde. Vs ne kadar özgürüz ya da özgür müyüz?

Bazen bir babanın verdiği izin saatidir özgürlük,

Gazetecinin yazdığı kalemin ucundadır,

Bir polisin üniformasındadır,

Öğretmenin sunduğu teneffüsün içindedir,

Bazen başkasının sınırı kadardır,

Bazen de kendi sınırın,  alabileceğin yol kadardır özgürlük.

Bir mahkûmun fikrinde olduğu gibi bir askerin de eylemindedir.

Bazen bir kılıcın ucunda, bazen de avcının pususunda.

Bir hekimin sözünde de olabilir, özgürlük.

Maske ile yasaklar ile dayatmalar ile de ölçülebilir özgürlük.

Bazen Silivri kadar yakın, bazen Sibirya kadar uzaktır özgürlük,

Kadir Şeker’ in cesaretinin bedelidir özgürlük,

Kim bilir belki de gerçekten  “özünün gürlüğüdür” özgürlük,

En iyi ihtimalle; Sunulanlar arası seçim yapmak ise özgürlük, sunanın lütfu kadardır özgürlük.

Şimdi Söyle Abidin, şayet özgürlük yazdıklarımda ise çiz resmini görelim.

Büşra ŞEN ÇOBAN HAKKINDA

1993 yılında İstanbul'da doğdu. İlköğretim sürecini İstanbul Beykoz Fatin Hoca İlköğretim okulunda tamamladı. Lise eğitimine Bilecik Söğüt Anadolu Lisesinde devam etti. 2015 yılında Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Felsefe Bölümü’nden mezun olduktan sonra Milli Eğitim Bakanlığından Rehber öğretmenlik sertifikasını aldı ve rehber öğretmeni olarak göreve başladı. 2018 yılında Kocaeli Üniversitesi Felsefe Bölümü’nde yüksek lisans eğitimine başladı. Master tezinde “Kültürel Irkçılık Bağlamında İslamofobi” konusunu çalışmıştı. İngilizce dışında Latince ve Grekçe bilmektedir. Evli ve bir kız çocuğu annesidir.