Sebepleri:
Yaz aylarında ve havaların mevsim normallerinin üzerinde olduğu bu günlerde besin zehirlenmeleri sık görülür. Besinlerde olağan mikroorganizmalar, ısıların artması ile bulundukları ortamda hızla ürerler ve hem kendileri hem de salgıladıkları toksin ile besin zehirlenmesine neden olurlar.
Dolapta uygun şartlarda saklanmayan, açıkta kalan yemekler (en fazla 2 saat, bazı gıdalarda 1 saat ) zehirlemelere yol açar. İçinde bulunduğumuz zamanlarda, enfeksiyon hastalıklarının çoğu besin zehirlenmeleridir.
Zehirlenmelere yol açan gıdalar; et veya tavuk eti ya da bu hayvanların ürünlerinden ( Pasta, dondurma, krema, sütlü çeşitli mamuller .) yapılanlardır. Artan hava sıcaklığı, içme sularında mikroorganizmaların süratle çoğalmalarına neden olur. Böylece besin zehirlenmeleri meydana gelir. Ayrıca kabuklu deniz ürünleri ve mantarlar da zehirlenmelere bu zamanda sıkça neden olur.
Sineklerin, böceklerin bu zamanlarda artması, etrafta sık görülmeleri gıdaların enfekte olmasına neden olabilir.
Belirtileri:
Bu sıcaklarda artan gıda zehirlenmeleri genellikle kısa süreli-hafif seyirlidir. 24-48 saat içinde şikâyetler azalarak kaybolur. Gıda zehirlenmelerinde şikâyetler gıdanın tüketilmesini takiben birkaç saat içinde başlar. Bulantı ve ishale kusma ve karın ağrısı ilave olur. Bazen ateş yükselmesi kliniğe eklenir. Balık ve kabuklu deniz ürünleri zehirlenmelerinde terleme, duyu kaybı, baş ağrısı ve görme bulanıklığı gelişebilir.
Zehirlenmeye maruz kalan kişiler yiyecek-içecek hazırlamamalıdır. Şikâyetlerin başladığı 24 saat içinde ishal ve kusma artacak diye ağızdan beslenmeye ara verilmemelidir, beslenmeyi azaltmak dahi tehlikelidir.
Sağlıklı bireylerde sorunsuz seyreden gıda zehirlenmeleri bebeklerde, çocuklarda, kronik hastalığı bulunanlarda, bağışıklık sistemi bozuk olanlarda (kanser hastalarında veya tedavisini görenlerde), yaşlılarda ve hamilelerde ciddi problemler oluşturabilir. Tedavi edilmeyen hastaların bazılarında kan zehirlenmesi ve böbrek yetmezliği oluşabileceği gibi kalp, beyin gibi organlar da hasarlanabilir.
Kusma–ishal vücudun toksinlere karşı verdiği savaştır. Önlemek yerine kaybedilenleri yerine koymak gerekir. İdeal olarak ishalde dinlenmek, bol sıvı tüketmek (Özellikle 200-300 cc. maden suyu bu sıvının içinde olmalı) gerekir. Ayrıca yoğurt, haşlanmış pirinç, haşlanmış patates yenmelidir. Posalı gıdalar tüketilmemelidir. Şikâyetler azalmıyorsa, ishalde kan görülürse, ishal 5 günü (çocuklarda 2 gün) geçiyorsa, baş dönmesi - ateş varsa ve kusma 2 günden fazla sürdüyse sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.
Alınması gerekli önlemler:
Gıda zehirlenmesi olan hastalar yiyecek içecek hazırlamayacak.
Temizliğe dikkat edilecek. Tuvalet sonrası, bebek bezi değiştirdikten sonra, yiyecek hazırlamadan önce eller sabun ile en az 20-30 saniye, parmakta ve bilekte takılar çıkarıldıktan sonra yıkanacak.
Dolaptan çıkarılan yiyecek ısıtılması ile kısa süreli kaynatılacak (Kaynatma uzun tutulursa yiyeceğin besin değeri azalır)
Meyve ve çiğ tüketilen sebzeler dikkatlice yıkanacak (Sebzeler 15 dakika sirkeli suda bekletilip, akan bol su ile de yıkanabilir.)
Yemekler mümkünse günlük hazırlanacak, uygun şartlarda buzdolabında saklanacak.
Açıkta pazarlanan yiyecekleri kullanırken çok dikkat edilecek.
Kırık, çatlak, şiş ve ambalajı hasar görmüş gıdalar tüketilmeyecek.
Alınan gıda maddesinin etiket bilgilerine göz gezdirilip, üretim ve son kullanma tarihine mutlaka bakılacak, ayrıca saklama şartları okunacak.
Gıda maddeleri açıkta bırakılmayacak, kuru gıdalar nemsiz, 15- 20 derece arasındaki ısıda saklanacak.
Mikroorganizmaların hızla ürediği yüksek riskli et, süt, yumurta ve balık açıkta kesinlikle tutulmayacak, bu besinlerin hazırlanmasında temizlik kurallarına uyulacak.
Kaynağından emin olmadığınız su tüketilmeyecek, su şişeleri ve damacanalar güneşle temas etmeyecek.
Mutfakta kullanılan bezler, bulaşık süngerleri kullanım sonrası iyice temizlenecek, sıcak ve nemli ortamda saklanmayacak.
Et doğranmış tahta altlıklar iyi temizlenecek, temizlemeden salata gibi gıdalar hazırlanmayacak.
Çatal, kaşık ve bıçak gibi malzemeler bir kez kullanıldığında temizlenip yıkanacak.
Soğuk gıdalar raflarından alışverişin en sonunda alınacak, donmuş gıdalar buzdolabında ya da mikrodalga fırında çözülecek.
Çiğ ve pişmiş gıdalar birbirine temas etmeyecek şekilde saklanacak.
Belirli bir yiyeceğin kalitesi veya güvenilirliği konusunda kuşku varsa o gıda tüketilmeyecek.
Eğlenceli ve sağlıklı geçireceğiniz bir yaz tatili dileklerimle. Kalın sağlıcakla.
