İrem SÜRÜ
  • 19/07/2022 Son günceleme: 19/07/2022 18:20
  • 5.087

Olay yeri, hasta veya yaralı için altın zamanların hızla akıp geçtiği en önemli dakikaların yaşandığı yerdir.

Evet, yanlış okumadınız. Altın zamanlar.. Kaza ölümlerinin yüzde 10’u ilk beş dakika içerisinde solunum durması kaynaklı, yüzde 50’si ise ilk yarım saat içerisinde kanamalara bağlı gelişmektedir. Bu nedenle olay yerinde yapacaklarımız ve bunun yanında yapmamamız gerekenleri bilmek oldukça önemlidir.

Hatta belki de yapılması gerekenlerin yanı sıra, kesinlikle yapılmaması gereken durumların biliniyor olması, kazazede için çok daha faydalı olacaktır. Doğru müdahale durumun kötü gitmesini engelleyecektir. Yapılan hatalar ise durumun ağırlaşmasına sebep olacak, devam edecek müdahalelerin önünde engel oluşturacaktır.

"Fayda sağlamadan önce, zarar verme" ilkesine bağlı kalarak, aslında olay yerinde 112 ekipleri gelene kadar kolayca yararlı olmamız mümkündür.

Peki yolda evimize doğru yürürken, yerde yatan bir yaralı gördüğümüzde neler yapmamız gerektiğini ne kadar biliyoruz? Yada etrafında toplanmış ve ne yapacağını maalesef ki bilemeyen o kalabalığın arasında olayı izleyen biri olmak, hayatımızdan kimleri götürebilir hiç düşündük mü? Kaza veya hastalığın bizleri, yakınlarımızı ve çevremizi ne zaman bulacağını bilmemiz mümkün olmayabilir. Ancak bu durumlarda nasıl faydalı olabileceğimizi bilmek tamamen bizlerin elindedir.

Olayın yaşandığı yerde öncelikle sakin olmak ve çevrenin sakinliğini sağlayarak etraftaki tehlike kaynakları engellenmelidir.

Kendi güvenliğinizden emin olduktan sonra hasta-yaralının hızlıca yaşamsal fonksiyonlarının devamlılığı kontrol edilmelidir. Bu kontrole bilinç değerlendirmesi ile başlayabilirsiniz.

Yaralıya seslenmek veya omuz başlarını sıkmak yeterli olacaktır. Yanıt alabiliyorsanız kişi nefes alıyordur. Bilinç kontrolü sırasında size yanıt vermeyen bir yaralı varsa, hızlıca birinden 112’yi aramasını ve yanınızdan ayrılmamasını isteyin. Bilinç kapalı ise yaralının ağız içi kontrolünü yaparak bir elinizi yaralının alnına bir elinizi ise çenesine koyarak kafasını hafifçe yukarıya doğru itin. Yaptığınız bu uygulama sayesinde kişi nefes almaya başlayacaktır.

Dolayısıyla bilinci kapalı bir kişinin kafasının altına yastık koymak oldukça tehlikelidir. Verdiğiniz baş pozisyonu sayesinde yaralının dilini dışarı çekmenize gerek kalmayacaktır. Yapılan bu hamle büyük bir hatadır ve buna kesinlikle gerek yoktur. Solunum kontrolünü tamamlayın ve kişi nefes almıyorsa hızlıca kalp masajına başlayın. Bu konuda eğitiminiz yoksa durumu doğru şekilde 112’ye aktarın ve en hızlı şekilde ilkyardım eğitimlerinizi tamamlayın. Bilinci kapalı fakat nefes alabilen bir yaralı ise kişinin hızlıca vücudunu kontrol edin. Müdahale edebileceğiniz başka bir durum yoksa, kişiyi yan çevirerek 112 ekiplerinin gelmesini bekleyin.

Bilinci kapalı kişileri yerde düz pozisyonda bırakmak tehlikelidir. Herhangi bir kusma durumu yaşanırsa, kişi kendini kontrol edemediği için boğulabilir. Kişiyi yan çevirmek doğru olacaktır. Bilinci açık ve sizinle konuşabiliyorsa, olayın nasıl olduğunu, vücudunda ağrıyan bir yer olup olmadığını, kullandığı ilaçları varsa alerjilerini veya hastalıklarını öğrenebilirsiniz.

112 ekipleri gelene kadar kişiyi yalnız bırakmayın.

Aynı zamanda olay yerinde yerde yatan hasta/yaralıyı tehlikeli bir durum olmadığı sürece yerinden oynatmayın veya oturtmaya, yürütmeye çalışmayın. Su dahil yiyecek içecek verilmemesi oldukça önemlidir. Kişinin kendi kullandığı ve yanında bulunan ilaçları dışında ilaç vermeyin. Yaralıyı sıcak tutmaya özen gösterin. Yaralarını görmesine izin vermeyin. Kolonya gibi keskin kokular koklatmayın.

Eğer bir trafik kazası varsa, yaralıyı araçtan çıkarmayın. Yaralıyı araçtan çıkarma koşulları ve uygun çıkarma yöntemlerini eğitimlere katılarak öğrenebilirsiniz. Aynı şekilde motor kazalarında, kazazedelerin kasklarını çıkarmayın. Araç ve motor kazaları oldukça riskli ve önemli olaylardır. Yapılan yanlış müdahaleler, kişi için risk taşımaktadır. Yaralının kanaması varsa, kanayan bölgeye temiz bir bez ile baskı uygulayın. Kanayan yeri yukarı kaldırma imkanınız varsa kalp seviyesi üzerinde tutun ve yaralıyı yatırarak bacaklarını yükseltin.

Kanamalar, hayati risk taşıyan durumlardır. Yaralanmalarda yara içerisini kurcalamayın ve pansuman yapmaya veya yıkamaya çalışmayın yara üzerini temiz bir bezle kapatın. Yara içerisinde cisim mevcutsa kesinlikle cismi yara içerisinden çıkarmayın. Bu uygulama hızla kanamanın başlamasına sebep olacaktır ve hayati risk taşımaktadır. Yaralının kırıkları mevcutsa veya vücudunda şişlik ya da şekil bozukluğu gözlemliyorsanız kişiyi sarsmamaya ve kıpırdatmadan etkilenen bölgelerin sabit kalmasına özen gösterin. Kişi kriz anında ise krizin tamamlanmasını bekleyin ve güvenli bir çevre oluşturun. Yaptığınız tüm müdahaleleri ve hasta/yaralı hakkında öğrenebildiğiniz bilgileri gelen ekiplere bildirin.

Birçok olay yeri, yaralanma veya hastalık örneği verilebilir. 112 ekiplerinin olay yerine geliş süresi göz önünde bulundurulduğunda, yaralının altın saatlerini en verimli şekilde değerlendirilmesine katkı sağlayabiliriz. Önceliğimiz yaralının yaşamsal fonksiyonlarının sürdürülmesini sağlamaktır ve bu ancak doğru bir eğitim ile mümkün olacaktır. Unutmayın, ilk beş dakikada yapılan doğru hamle bir hayat demektir.

Bu ve bu gibi durumlarda neler yapılması gerektiğini öğrenebileceğiniz ilkyardım eğitimlerine katılarak, bir hayat olabilirsiniz.

Yazarın Yazıları
Yorumlar (0 Yorum)

Bu içeriğe yorum yapılmadı, yorum yapmak ister misin?

Yorum Yaz