İsraf

Yapılan araştırmalara göre Türkiye'de günde 4,9 milyon, yılda 1,7 milyar ekmek çöpe atılıyor. Oysa dünya üzerinde bir dilim ekmek bulamadığı için açlıktan ölen milyonlarca insan var.

Birleşmiş Milletler (BM) Gıda ve Tarım Örgütü (FAO), Dünya Gıda Programı (WFP), BM Çocuklara Yardım Fonu (UNICEF), Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ve Uluslararası Tarımsal Kalkınma Fonu (IFAD) iş birliğinde hazırlanan "Dünyada Gıda Güvenliği ve Beslenme Durumu 2017" başlıklı rapordan derlenen bilgilere göre, dünyada açlık çeken insanların sayısı 821 milyona ulaşırken, bu rakam her 9 kişiden birinin açlık çekmesi anlamına geliyor. Öte yandan Birleşmiş Milletler raporunda çöpe giden yiyeceklerin dörtte biri kurtarıldığında dünya üzerinde açlığın biteceğine dikkat çekilerek, "Dünyada israf edilen 1,3 milyon tondan fazla yiyecek, 2 milyara yakın insanı doyurabilir şeklinde bir değerlendirmeye yer verilmiştir.

Peki, rakamlar bu kadar çarpıcıyken nasıl oluyor da biz israf ediyoruz, hem farkındalık yaratmak hem de sorumluluklarımızı hatırlamak üzere gelin bakalım neler yapıyoruz, neler yapabiliriz?

1. Gereğinden fazla mı satın alıyorsunuz?

Mutlaka alışveriş listesi hazırlamalıyız, ev dışında yeme planımızı da dikkate alarak ihtiyacımız olan miktarı belirlemeliyiz. Öte yandan market ve alışveriş merkezlerindeki “Bir alana bir bedava" gibi kampanyalar bizi ihtiyacımız olandan fazlasını almaya teşvik edebilir, bu da israfı beraberinde getirebilir, bu yüzden aman ha dikkat! Fazlasına ihtiyaç duymadığınız hiçbir şeyi almayın.

2. Son kullanma tarihi ve tavsiye edilen tüketim tarihi nedir, dikkat ediyor muyuz?

Ambalajlı gıdaların üzerinde yer alan “Son Kullanma Tarihi” yiyeceği hangi tarihe kadar güvenle tüketebileceğimizi ifade eder. Son Kullanma Tarihi, genellikle süt ve süt ürünleri, yumurta, et ve et ürünleri, dondurulmuş gıdalar ve ambalajlı gıdalarda kullanılır. Son Kullanma Tarihi olan gıdalar stoklanmamalı ve son kullanma tarihine kadar tüketilebilecek miktarlarda satın alınmalıdır. "Tavsiye Edilen Tüketim Tarihi" ise daha esnektir. Tavsiye Edilen Tüketim Tarihi, kuru fasulye, mercimek gibi kuru gıdalar ile makarna gibi tahılların ambalajlarında yer alır. Bu tür gıdalar, Tavsiye Edilen Tüketim Tarihi içerisinde güvenle tüketilebilir. Bu bilgiler ışığında besinleri ihtiyacımız kadar almak yine israfı önlemeye yardımcı olacaktır.

3.Bozulmak üzere olan gıdalar nasıl değerlendirilebilir?

Besinlerimiz bozulmasın diye buzdolabınızda ve kuru gıda dolabında saklamalıyız.  Ayrıca yiyecekleri düzenli olarak kontrol ederek, son kullanma tarihlerine göre sıralama yapmalı ve tüketim tarihi daha yakın olana öncelik vermeliyiz.

Tazeliğini kaybetmeye başlayan sebzeleri; çorba veya börek yapımında veya sebzeli omlet ile sebzeli makarnalar yaparak değerlendirebiliriz. Son kullanma tarihinden önce tüketemeyeceğimizi düşündüğümüz gıdaları dondurarak saklayabiliriz.

4. Pişirdiğiniz yemekleri israf mı ediyorsunuz?

Tabağınıza yiyebileceğiniz kadar alın, yeterli gelmezse bitirdikten sonra biraz daha alabilirsiniz. Böylece tabağınıza yiyebileceğimizden çok almamış ve israfını önlemiş oluruz. Ertesi gün yemek yapmadan önce bir önceki gün bitiremediğimiz yemeklere öncelik vermeliyiz. Bunu göz önünde bulundurarak aynı gün için yemek hazırlığı yapmalıyız.

5. Hala tüketebileceğinizden fazla mı yiyecek var?

Yemeğe aile ve arkadaşlarımızı davet ederek birlikte tüketebiliriz.

Çevremizde, fazla yiyecekleri kabul edebilecek ve bunları ihtiyaç sahiplerine dağıtabilecek kurumlar olup olmadığını araştırıp iletişim kurabiliriz.
Sokaklardaki küçük dostlarımız olan hayvanları unutmamalıyız, uygun yemeklerimizi paylaşabiliriz.

6. Gıda israfından kaçınamadığımız durumlarda ne yapabiliriz?

Eğer besinin artık kısımlarını değerlendirmek mümkün değilse kompost yapımında kullanılabilir. Kompost, bitkisel kaynaklı gıda artıklarının mikroorganizmalar tarafından biyolojik olarak parçalandığı, verimli toprağı besleyen koyu, topraksı, besleyici, zengin bir materyal haline getirilmiş halidir. Kompost, gübreye göre daha ekonomik ve organik bir seçenek olmakla birlikte gıda artıklarının değerlendirilmesine destek olur. 

Gıdaları israf etmemek üzere yapabileceklerimizi dilim döndüğünce sizlerle paylaşmaya çalıştım. Yazı biraz uzunca oldu, diliyorum okurken sıkılmazsınız. Açlıkla mücadele eden herkes için bireysel olarak bile yapabileceklerimiz var yeter ki sorumluluklarımızın ve yapabileceklerimizin bilincinde olalım.

Yeniden görüşünceye dek, hoş bakın zatınıza.