Hangi meyve ne zaman yenmeli?

Resmigeçit yaparcasına meyveler mevsimine göre bize sunuluyor. İlkbaharda çilek, erik, yenidünya, badem, kiraz derken şimdi ise karpuz, kavun, şeftali, kayısı, dut ve incir gibi yaz meyveleri arzı endam ediyor. Sonbaharda üzüm, elma, armut, ayva, nar, ceviz, iğde, kızılcık, zeytin ve kestane gelirken kışın portakal, mandalina, greyfurt, limon ve muz gibi meyveler takip edecek. Bu meyve takvimi hiç şaşırmadan her yıl tekrarlanıyor. Her mevsim bir vagon gibi erzak hazineleriyle doldurularak gayb âlemlerinden varlık âlemine gönderiliyor. Neden böyle bir sıra var?

Gerçi günümüzde modern tarımın gelişmesiyle bu takvim bozuldu. Her mevsimde istediğiniz meyveyi bulabiliyorsunuz. Yazın kış meyvesi, kışın da yaz meyvesi bulmak mümkün. Acaba bu takvime uymak mı daha sağlıklı?  Yoksa canım çekiyor diye rast gele yemek mi?

Bu soruların cevabı kendimizde saklıdır. Nasıl mı? Her şeyin en iyisini onu yapan bilir. Bir makineyi en iyi tanıyan onu yapandır. İnsan makinesini yaratan Yüce Allah elbette onun ihtiyaçlarını da en iyi o bilir. İnsan şu kâinatın küçük bir numunesi olduğuna göre kâinat ile insan arasında bir uyum vardır. İnsan makinesinin çarkları kâinat fabrikasınınkine uygun hareket ederse insan rahat eder. Aksi halde makinede arızalar baş gösterecektir.

Her mevsimde toprak, hava ve iklim şartlarına göre beden makinemizin ihtiyaçları da değişmektedir. Bunu bilen Cenabı Hak her mevsimde bedenimizin ihtiyacına göre meyveler gönderiyor. Her mevsimde o mevsimin meyvelerini yersek bedenimizin ihtiyacına uygun cevap vermiş oluruz.

İlkbahardaki meyvelere baktığımızda, özellikle çilek, erik ve kirazın kan sulandırıcı ve idrar söktürücü etkileri bulunur. Kışın nispeten koyulaşmış olan kanımız bu sayede damarlarımızda daha kolay dolaşır ve böbreklerin ve kalbin yükünü hafifletir. Bu sayede hareketsiz kaldığımız kış aylarından ilkbaharda daha hareketli bir hayata kolayca geçmiş oluruz.

Yaz mevsiminde sıcakların bastırmasıyla vücudumuz fazla su kaybettiğinden yaz ortasında karpuz, kavun ve şeftali gibi iri ve bol sulu meyvelere ihtiyacımız vardır. İnsanın bu ihtiyacını herhalde kör tabiat ve akılsız bitkiler bilemez ve düşünemezler. Bütün bunlar hem bizi hem de mevsimine göre meyveleri yaratan kudreti sonsuz bir zatın merhametinin bir eseri olabilir.

Karpuz ve kavun sulu olması yanında vitamin ve mineralce zengin, antioksidan kapasitesi yüksek yaz meyveleridir. Böbrekleri çalıştırıp idrar söktürerek kanda biriken üre ve ürik asiti temizler ve vücudumuzdaki toksinleri atarak kansere karşı korurlar. Yazın vazgeçilmez meyvelerinden olan şeftali ve kayısı da kardeş meyveler olup potasyum deposudurlar. Bundan dolayı kan basıncını düzenleyerek sinir zafiyeti ve zihin yorgunluğuna karşı şifalı meyvelerdir. 

Yazın sonuna doğru kendini gösteren incir A, B ve C vitaminleri yanı sıra vücuda gerekli bütün mineralleri bünyesinde bulunduran şifalı bir meyvedir. Bu cihetle incir süt gibi komprime bir besin kaynağıdır. İncir bağırsakları yumuşatır, enerji vererek zihin yorgunluğunu giderir ve solunum yolu hastalıklarına faydalıdır. İncirle ilgili olarak Risale-i Nurda “… İncir ağacı kendi çamur yiyerek yavrusu olan meyvelerine halis süt vermesi nihayetsiz Rahim, Kerim ve Şefik bir zatın hesabına hareket ettiğini kör olmayana gösteriyor” denilmektedir.

Sonbaharda üzüm ilk başta gelen meyvedir. Demir ve potasyum minerallerince zengin olan üzümün kan yapıcı özelliği vardır. Bedeni güçlendirir. Elma ve armut da üzüm gibi kan yapıcı ve güçlendirici özelliğe sahip kardeş meyvelerdir. Sonbaharda görülen ceviz ise omega 3 yağınca zengindir. Fakat bu yağ kötü kolesterolü düşürücü özellikte olduğundan sağlığımıza çok faydalıdır. Ceviz, aynı zamanda beynin ihtiyacı olan çinko ve gümüş iyonlarına sahip olması sebebiyle beyne çok yararlıdır. Gümüş iyonu sadece ceviz meyvesinde bulunur ve beynin ihtiyacı olan iyondur.

Sonbahar, meyvelerin en bol olduğu mevsimdir. Bu meyvelerin ortak özelliği bedeni güçlendirici ve enerji verici olmaları sebebiyle bedenimizi kışın soğuk ve zor şartlarına hazırlamaktadırlar.

Kış meyveleri portakal, mandalina ve limon gibi turunçgiller olup ortak özellikleri onlara konulan C vitamini ve folik asit gibi antioksidan vitaminler sayesinde hastalıklara direnç sağlamalarıdır. Damarları güçlendirerek soğuğa karşı kalbi korurlar. Muz ise magnezyum, fosfor ve kalsiyumca zengin olduğundan hem sinirleri hem de kemikleri güçlendirir. Böylece kış meyveleri bedenimizi soğuğa ve hastalıklara karşı güçlendirici özelliklere sahiptirler.

Görüldüğü gibi, her mevsimde vücudumuzun ihtiyacına uygun meyveler yaratılmaktadır. Mevsimi dışında canımız çektiğinde bu meyvelerden az miktarda yemenin bir sakıncası yoktur. Ancak her meyveyi mevsiminde taze tüketmenin sağlık açısından çok faydaları vardır. Çünkü bu, fıtrata uygun bir davranıştır. Onun için mevsim meyvelerini taze olarak bolca yiyelim ve bunları bize gönderen Rabbimize şükretmeyi unutmayalım. Çünkü bu ikramlar şükür ve tefekkür etmemiz için yapılmaktadır.

Afiyet olsun.

Prof. Dr. İsmail KOCAÇALIŞKAN HAKKINDA

İsmail Kocaçalışkan, Akademik, Bilim, Doğa Bilimleri kategorilerinde eserler yazmış bir yazardır. Başlıca kitapları alfabetik sırayla; Bitkiler Bize Neler Söyler?, Biyoistatistik, Doku ve Hücre Kültürü Teknikleri olarak sayılabilir. İsmail Kocaçalışkan kitapları; LP Akademi Yayınları, Nobel Akademik Yayıncılık aracılığıyla kitapseverlerle buluşmuştur. İsmail Kocaçalışkan tarafından yazılan son kitap "Biyoistatistik", Nobel Akademik Yayıncılık tarafından okurların beğenisine sunulmuştur. E-posta: [email protected] Eğitim Bilgileri Doktora, Yıldız Teknik Üniversitesi, Fen Edebiyat Fakültesi / Fen Bilimleri Enstitüsü, Moleküler Biyoloji Ve Genetik, Türkiye 2010 - Devam Ediyor Araştırma Alanları Yaşam Bilimleri, Bitki Biyolojisi, Bitki Fizyolojisi, Temel Bilimler Yönetilen Tezler Bursa Uludağ'ın Arabis drabiformis Boiss., Aubrieta olympica ve Erodium sibthorpianum Boiss. subsp.sibthorpianum endemik bitki türlerinin doku kültürü yöntemleriyle çoğaltılması, Ceviz yaprak özütleri ve juglon’un bazı mikroorganizmalar üzerine etkileri, Juglon’un kavun ve hıyarda bazı fizyolojik, biyokimyasal ve anatomik parametreler üzerine etkisi, Dormansi kırıcı yöntemlerin yabancı ot tohumları üzerine etkileri, Çam fidelerinin büyümesi üzerinde bazı süs bitkilerinin allelopatik etkileri, Çeşitli şiddetteki gök gürültüsü seslerinin tohum çimlenmesi üzerine etkileri, Juglon’un hıyar fidelerinde protein ve enzim parametreleri üzerine etkisi, Ceviz yapraklarından mevsimsel olarak elde edilen özütlerin tohum çimlenmesine etkileri, Juglon’un kavun fidelerinde protein ve enzim parametreleri üzerine etkisi, Kozalaklı bitkilerde amonyum ve nitrat beslenmesinin kozalaklı bitkilerde büyüme üzerine etkilerinin karşılaştırılması, Kütahya kaplıca sularının tohum çimlenmesi üzerine etkileri, Saponin’in buğday tohumlarının çimlenmesi üzerine olan etkilerinin polifenol oksidaz ve amilaz aktiviteleriyle ilişkisi, Çeşitli çözücülerde hazırlanmış ceviz yaprak özütlerinin tohum çimlenmesi ve fide büyümesi üzerine etkileri, Bazı allelokimyasal maddelerin Kütahya yöresinde yaygın yabancı otlar üzerine herbisit etkileri, YTÜ Davutpaşa Kampüsü Fen Edebiyat Fakültesi avlusundaki çamların kurumasında çimlerin allelopatik rolünün araştırılması, Ceviz yapraklarında Juglon ve toplam fenolik madde miktarlarındaki mevsimsel değişimin belirlenmesi, Düşük sıcaklık stresinin kışlık buğday ve karalahana yapraklarında çözünebilir ve apoplastik proteinler ile prolin ve klorofil üzerine etkileri, Fenolik allelokimyasalların mikroorganizmalar üzerine etkileri, Ceviz yaprak özütlerinin bazı tohumların çimlenmesi üzerine allelopatik etkileri, Yonca özütlerinin çimlenme üzerine allelopatik etkileri, Bitkilerin tuz stresine toleransında prolin'in fizyolojik rolü ve öneminin doku kültürü şartlarında araştırılması, Büyümeyi düzenleyici maddelerin bazı bitkilerde soğuğa dayanıklılık üzerine etkileri, Bazı tohumların çimlenmesi sırasında polifenol oksidaz enzim aktivitesindeki değişmeler,