Dr. Hüseyin Atilla TÜYSÜZ
  • 28/11/2019 Son günceleme: 28/11/2019 14:54
  • 10.363

Besinlerden aldığımız demir, canlı yaşamında çok önemlidir. Oksijen taşıyan kırmızı kan hücrelerinde kullanılır. Demirde azalma olursa bu hücrelerin oksijen taşıma kapasiteleri düşer. Böylece doku ve organlardaki oksijen miktarı azalır ve çeşitli şikayetler ortaya çıkar. Kırmızı kan hücrelerinin akciğerlerden aldığı oksijenin, doku ve organlara taşınmasında demir dolayısıyla çok önemlidir. Demirin azalması, kırmızı kan hücrelerinin üretimini olumsuz etkiler.

 

Besinlerle alınan demirin vücudun ihtiyacı doğrultusunda çözülme, depolama ve serbest bırakılmasından FERRİTİN sorumludur. Ferritin protein yapısındadır. Demir deposu olarak bilinir. Vücutta demir eksikliğinin olup olmadığına Ferritin değerine bakılarak karar verilir. Ferritin azalması görülüyorsa, demir eksikliği var demektir. Bu olay halk arasında kansızlık olarak adlandırılır. Bazı nedenlerle Ferritin düzeyi artar veya azalır.  Kan testi ile bu kolayca tespit edilir.

Ferritin vücutta en çok karaciğerde bulunur. Dalak ve kas dokusunda da mevcuttur.

Erkek vücudu kadın vücuduna göre daha fazla ferritine ihtiyaç duyar. Ferritin değeri yaşa ve cinsiyete göre değişiklik gösterir. Genelde normal değerler erkeklerde 20-500 ng/ml, kadınlarda 20-200 ng/ml şeklindedir. Kadınlarda ve erkeklerde azaldığında farklı sağlık sorunları ortaya çıkar. Ferritin azlığı sorunu bazı besinlerin düzenli ve kararında tüketimi ile ilgili ile giderilebilir .

Ferritin akut faz reaktanı olarak da bilinir. Yani vücudumuza iltihaplanma olduğunda ferritin miktarı yükselir. Ayrıca şişmanlık, alkol/sigara tüketimi de Ferritin miktarını yükseltir.

Ferritin düşüklüğü

Yeterli demir tüketilmemesi,  ferritin düşüklüğünün en önemli sebebidir. Diğer nedenleri de şöyle sıralayabiliriz:

* Demirin bağırsaktan emilimini azaltan mide/ bağırsak hastalıkları, 

* Aşırı adet kanamaları, kronik iç kanamalar (Mide - bağırsak ülserleri, polipler vb.) 

* Demir içeren besinlerin tüketilmemesi, 

* C vitamini eksikliği, 

* Demirin emilim veya depolanmasında oluşan bozukluklar, 

* Ağrı kesicilerin aşırı kullanımı 

* Aşırı çay kahve tüketimi.

Ferritin düşüklüğü önemli hastalıkların nedeni olmakla birlikte, zamanında teşhis ve tedavi ile sorunlara yol açmadan önlenilebilir.

Ferritin azalması ile nefes darlığı, halsizlik, cildin solması, çarpıntı ve çabuk yorulma meydana gelir. Ayrıca saç dökülmesi, düşük enerji, solunum zorluğu, baş dönmesi, kronik baş ağrısı, sinirlilik hali, tırnakta çabuk kırılma, konsantrasyon problemi, toprak yeme isteği, el ve ayaklarda uyuşma eksiklik belirtileridir. Bunlar gözlemlendiğinde doktora gitmelidir. Eksikliği kan tahlili ile belirlenince; demir hapları, kan yapıcı şuruplar, kan iğneleri ve vitamin takviyesi ile ferritini yükseltilebilinir. Ayrıca Ferritin düşüklüğüne sebep olan hastalığı tedavi ederek Ferritin yükseltilebilinir. Ferritin yükseltici besinler de mevcuttur. Bunlar kırmızı et, C vitamini içeren besinler, ısırgan otu, kekik, bal, pancar, pekmez ve süt ürünleri şeklinde sıralandırılabilir. Ayrıca ferritin düşüklüğünü engellemek için yemek sonrası çay kahve tüketilmemelidir veya en az  2 saat sonra tüketilebilir.

Ferriyit yüksekliği

Vücutta fazla demir depolandığını gösterir. Vücuttan doğal yollarla atılamayan demir, ciddi organ fonksiyon bozukluğuna, kalp/damar sorunlarına yol açabilir. Ayrıca iltihabi hastalıklarda, kronik hastalıklarda, aşırı alkol tüketimine bağlı karaciğer hastalıklarında, demir metabolizması bozukluklarında, şeker hastalığında, lösemi ve hepatit C hastalığında ferritin yükselebilir. İnsanda; kilo kaybı, cinsel isteksizlik, halsizlik, yorgunluk, cilt renginde koyulaşma görülebilir.

Takip ve tedavide önce yüksekliğinin sebebi araştırılır, ona göre tedavi yönlendirilir. Bazı durumlarda sadece beslenme alışkanlığının değiştirilmesi yüksekliği azaltabilir. Kahve, yeşilçay, kalsiyum zengini besinler tüketilmesi önerilebilinir. Kan bağışı da azalması için uygulanan bir yöntemdir.

Yazarın Yazıları
Yorumlar (0 Yorum)

Bu içeriğe yorum yapılmadı, yorum yapmak ister misin?

Yorum Yaz