“Eğitim, iyi bir yurttaş yetiştirmeyi hedeflemiyorsa eksiktir; çünkü devletin geleceği yönetenlerin bilgeliğiyle, halkın erdemiyle ayakta kalır.”

Eğitim, Yurttaşlık ve Yönetim

“Eğitim, iyi bir yurttaş yetiştirmeyi hedeflemiyorsa eksiktir; çünkü devletin geleceği yönetenlerin bilgeliğiyle, halkın erdemiyle ayakta kalır.”

Aristoteles’e göre devletin amacı yalnızca hayatı sürdürmek değil, iyi ve erdemli bir hayatı mümkün kılmaktır. Bu hedef ise ancak erdemli yurttaşlar yetiştiren bir eğitimle gerçekleşebilir.

Ona göre yurttaşlık, doğuştan gelen bir kimlik değil; akıl, ölçülülük ve toplumsal sorumlulukla kazanılan bir niteliktir. Bu bakış açısı, modern eğitimin özünü de aydınlatır: Eğitim, bireyi sadece bilgiyle donatmakla kalmamalı, düşünen, sorgulayan ve erdemli bir yurttaş haline getirmelidir.

Aristoteles’in yönetim biçimlerine ilişkin düşünceleri, aslında okul yönetimi için de önemli bir rehber sunar.

Bilgelikle yöneten bir okul müdürü, onun tanımladığı “krallık” idealine yaklaşır.

Yetkiyi adaletle değil, keyifle kullanan bir yönetici ise “tiranlık” tehlikesine düşer.

Buna karşılık, öğretmenlerin ve öğrencilerin görüşlerine değer veren, katılımcı ve adil bir yönetim anlayışı; Aristoteles’in “politeia”, yani denge rejimi olarak adlandırdığı sistemi hatırlatır.

Düşünürün “orta sınıf” vurgusu da eğitim için derin bir anlam taşır. Toplumda aşırılıklardan uzak, ölçülü ve dengeli bir yapı nasıl istikrar sağlıyorsa, okullar da adil, kapsayıcı ve dengeli bir öğrenme ortamı kurmak zorundadır.

Ne yalnızca bilgiye dayalı katı bir disiplin, ne de sınırları belirsiz bir özgürlük… Gerçek eğitim, ölçülülük ve denge sanatıdır.

Sonuçta Aristoteles bize şunu hatırlatır:

Bir devletin ya da bir okulun kalıcılığı, erdemli liderlik, adaletli yönetim ve dengeli insan ilişkileri üzerine kuruludur.

Eğer eğitim kurumları bu felsefeyi rehber edinirse, yalnızca başarılı bireyler değil, erdemli yurttaşlar da yetiştirir — ve işte o zaman, hem toplum hem insanlık adına gerçek bir ilerlemeden söz edilebilir.

“Gerçekte insanlar üç nedenden ötürü iyi ve erdemli olurlar. Bunlar; doğa, eğitim ve de akıldır.”

Aristoteles

Kaynak: Aristoteles/Politika /Ketebe Yayınları