Dr. Hüseyin Atilla TÜYSÜZ
  • 02/07/2019 Son günceleme: 02/07/2019 14:20
  • 11.473

Havaların ısınmasıyla bağırsak hastalıkları artar.

Dizanteri, halk arasında kanlı ishal denilen bir sindirim sistemi hastalığıdır. Tarih boyunca en bulaşıcı hastalıklardandır. Kişiden kişiye kolayca bulaşabilir. Bu hastalığın en önemli sebebi temizliktir.

Dizanteri hastalığını bakteri, amip ve virüsler meydana getirir. Bunlarla kirlenmiş sular, beklemiş yemekler ve gıdalar bulaştırmada rol oynar. Tuvalet temizliği, özellikle el hijyeni hastalığın ortaya çıkışında etkilidir. Dizanterinin en çok görüleni bakteri yâda amip ile meydana gelen şeklidir.

Yaz aylarında artış gösteren dizanteri daha çok 1 ila 5 yaş arasındadır.  Bu yaş grubunda şikâyetler çok önem arz eder.  Ateş, karın ağrısı (En sık ) , ağrılı / sulu /kanlı /mukuslu dışkılama, bulantı, kusma, mide krampları şikâyetlerine halsizlik ve baş ağrısı ilave olabilir. İshal günde 10 litreye yakın su kaybına neden olabilir bu da çok ciddi bir durumdur. Özellikle 2 yaş altı için tehlikelidir.

Dizanteri tedavisi hastalık etkenine göre değişir. Tedavini nasıl amacı kaybedilen sıvıyı ve elektrolitleri yerine koymaktır. Sindirimi kolay olan besinler  (Yoğurt, patates, pirinç lapası ve kafeinsiz içecekler. )  tüketilmelidir. Barsak hareketliliğini artıran lifli gıdalardan, sütten, yağlı/şekerli/baharatlı yiyeceklerden, çiğ sebzelerden kaçınılmalıdır.

Amipli dizanteri

Yukarıda belirtildiği gibi dizanteriyi amip oluşturuyor ise  ‘ Amipli Dizanteri ‘ diye anılır. Erişkinlerde amipli dizanteri yaz aylarında sık görülür. Amipli dizanteriyi Entamoeba genel adı ile bilinen amipler meydana getirir. Amipler çoğunlukla kirli sularda, toprakta ve bazı taşıyıcılarda bulunur. Amipli dizanterinin sıklıkla kaynağı insandır. Köpek ve kemelerde de bulunur. Encekte olmuş besinlerin su ile buluşması hastalık yapıcı oluşumu meydana getirir. Amipli dizanteri dünyada, senede yaklaşık 50 milyon kişiyi etkilemekte 100 bin ölüme neden olmaktadır. Acil yangı hastalıklarındandır ve önemli halk sağlığı sorunudur.

Görülme oranı ve nedenleri

Ülkemizde görülme sıklığı %0,3-17 arasında olup batı bölgelerimizden doğu bölgelerimize doğru artmaktadır.

Amip bağırsak dışına çıkarak karaciğer apsesi oluşturabilir ki bu olay erkeklerde 10 kat fazladır ve çocuklardan ziyade erişkinlerde görülür ( Özellikle 20-40 yaşlarında) Kortizonlu tedaviler, kanser hastalığı ve tedavisi, beslenme bozuklukları,  hamilelik, hamilelik sonrası ve çocuklarda hastalığın ciddiyeti artar. . Amipli dizanteri yetersiz kanalizasyon alt yapısı olan toplumlarda ve kişisel hijyene dikkat etmeyenlerde daha sık görülür.

Hastalığı bulaştırmada klinik şikâyeti olamayan taşıyıcılar etkilidir. Dışkıları ile etrafa, besinlere ve içme sularına amip bulaştırırlar.

 

 

 

Amip kalın bağırsağa yerleşir ve burada yaralar (ülserler) meydana getirir. Bu ülserler amipli dizanterinin klinik tablosunu oluşturur. Bazen belirti olmaksızın yaralar oluşur. Kalın bağırsağa yerleşen amip, kan yolu ile karaciğer, akciğer, safra kesesi, dalak, beyin ve idrar yollarına gidebilir, oralarda apseler oluşturur. Klinik şikâyetler kişinin direnci, amipin hastalık yapabilme gücüne göre değişir.

Şikâyetler

Hastaların şikâyetleri farklı coğrafik bölgeye göre değişebilir. Standart bir klinik yoktur. Hatta 10 hastadan birinde açıklanamayan şikâyet bulunabilir.

Amipli dizanteride şikâyetsiz taşıyıcılıktan ölümcül bağırsak hastalığına çeşitli durumlar oluşabilir. Şikâyetsiz amip taşıyıcılığı çok sık görülür. Amipi etrafa yaymalarından dolayı bunların mutlaka tedavileri gerekir. Nadirde olsa bu olgularda karında şişkinlik, gaz, geçici ishaller, hafif karın ağrısı, kırgınlık, yorgunluk belirtileri olabilir.

Amipli dizanteri şikâyetleri olanlarda karın ağrısı, sulu/kanlı/mukuslu/ağrılı ishal vardır. Ayrıca gaz, iştahsızlık, kilo kaybı ve ıkınma hissi (dışkı yapamama, dışkılama hissi geldiğini sanarak tuvalete giderek uzun süre tuvalette oturmasına rağmen dışkılama gerçekleşmemesi) bulunabilir. Belirgin şikâyetlerde anormal dışkılama, ıkınma hissi, karın ağrısı olan üçlü belirti vardır. Günde 10-15 kez dışkılama olabilir. Dışkı üzerinde çizgiler halinde kan ve mukus bulunur.

Hayatı tehdit eden tablo, sıklıkla direnç sistemi düşük olanlarda, gebelerde, beslenme bozukluğu olanlarda, kortizon tedavisindekilerde ve çocuklarda olabilir.

Hastalığın teşhisi dışkının mikroskobik incelenmesi ile konur.

Tedavi öncelikle şikâyetsiz amipli dizanteri hastalarında yapılmalıdır. Gebelerde tablo ağırlaşabileceği için tedaviyi dikkatlice sürdürmelidir.

Herkese yaz tatilinde temizlik kurallarına dikkat edilen güzel günler dilerim... Kalın sağlıcakla.

 

Yazarın Yazıları
Yorumlar (0 Yorum)

Bu içeriğe yorum yapılmadı, yorum yapmak ister misin?

Yorum Yaz