Değer kaybı; meydana gelen bir kaza sonrasında araçta oluşan hasar giderilmiş olsa dahi kazadan önceki hali ile kaza sonrası arasında oluşan maddi değerdeki azalmadır.
Bir başka deyişle; hasar gören araç bu kazayı yapmamış olsa idi aracın ikinci el piyasasındaki değeri ile araç hasar kaydı oluştuktan sonraki aracın ikinci el piyasasında değeri arasında oluşan satış farkına hukuken “değer kaybı” olarak nitelendirilir. Ayrıca aracın mükemmel bir şekilde onarılması ya da orijinal parça ile hasarın giderilmiş olması değer kaybı tazminatı istenilmesine engel değildir. Önemli olan bu kaza sonrasında, karşı tarafın kusuru ile aracınızda değer kaybı oluşmuş olmasıdır. Ancak burada önemli hususlardan bir tanesi de “teminat dışı” hallerdir. Teminat kapsamı dışında kalan hallerin mevcut olması halinde değer kaybı tazminatı tarafınıza ödenmeyecektir. Aracın pert kaydının olması, önceki bir kazada işlem gören parçanın yeni bir kaza ile tekrar hasara uğramış olması, mini onarım ile giderilebilecek hasarlar değer kaybı teminat dışı hallerinden birkaç tanesidir.
Değer Kaybının Hukuksal Dayanağı ve Kasko Sigortası ile Farkı
Araçlardaki Zorunlu Mali Mesuliyet Sigortası halk arasında “trafik sigortası” olarak bilinir ve hukuken kaynağını 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunun 91 ile 101’inci maddelerinden almaktadır. Çoğu zaman kasko sigortaları ile karıştırıldığından farklarına değinmekte fayda olduğunu düşünüyorum. Öncelikle kasko sigortası isteğe bağlı sigortalardandır ve mal sigortasıdır. Mal sigortası olmasının en doğal sonucu olarak çok istisnai haller hariç olmak üzere sadece kendi aracınızda oluşan zararları karşılamaktadır. Ancak başkalarının araçlarında oluşan zararlar dolayısı ile açılan tazminatlara karşı kasko sigortası koruma sağlamaz. Bu zararlar sorumluluk sigortası olan Zorunlu Mali Mesuliyet Sigortası olarak bilinen “trafik sigortaları” tarafından karşılanır. Bu iki sigorta türünün limitleri de birbirinden farklıdır. Ayrıca Trafik sigortası teminatı, bedeni ve maddi teminatlarla sınırlıdır. Kasko sigortası teminatları ise aracın yanması, çalınması, ikame araç verilmesi, manevi zararlar ve kaza sonucu oluşabilecek zararlar ile birlikte sigorta şirketinin belirlediği kapsam dâhilinde alınabilecek pek çok farklı ek teminat seçenekleriyle daha geniş kapsamlı paket poliçelerdendir.
Özetlemek gerekirse; Zorunlu Mali Mesuliyet Sigortalarından olan trafik sigortası zorunludur ve sorumluluk sigortaları arasında yer alır. Trafik sigortası 3. Kişiler tarafından ileri sürülen tazminatlara karşı sigorta ettireni koruma amacı taşır. Değer Kaybı Tazminatı talepleri sigorta ettirenin kusuru ile 3. Kişinin aracında meydana gelen zararın tazmini amacıyla sigorta ettiren ile sigortacı arasındaki sözleşmeye istinaden yöneltilen bir tazminat türüdür. Bu tazminat ZMMS’ye dayanarak temin edilebilir.
Kusur Oranı Tazminatı Etkilemektedir
Aracında hasar oluşan ve bu sebeple değer kaybına uğrayan taraf değer kaybı tazminatını alabilmesi için bu iddiasını ispat etmek zorundadır. Çünkü %100 kusurlu taraf değer kaybı iddiasında bulunamaz. Bunun dışında herkes kusuru ile meydana getirdiği zararları tazmin etmek zorundadır. Bu sebeple kaza tespit tutanağı tutulurken kullanılan ifadeler çok önemlidir. Kaza Tespit Tutanağı taraflarca doldurulurken poliçe bilgilerini, kusur oranlarını açık şekilde ve eksiksiz doldurulmasına dikkat edilmesi gerekir.
Hasar Faturası Alınmasının Önemi
Hasar faturasının alınması halinde kaza sebebi ile araçta yapılan işlemlerin ayrıntılı dökümü elinizde olmuş olacaktır ve bu size değer kaybı tazminatını ispat etme kolaylığı sağlayacaktır.
Araç Değer Kaybı Ekspertiz Raporu Alınması Zorunlu Değildir
Öncelikle değer kaybı tazminatı için ekspertiz raporu alınması zorunlu değildir. Ancak alanında uzman kişilerce hazırlanmış rapor size bir yol haritası sunacaktır. Raporu hazırlayacak ekspertizin bu alanda uzman ve hazırladığı raporun ileride uyuşmazlık çıkması halinde Sigorta Tahkim Komisyonu yolunda size fayda sağlayacak emsallerini gösterecek şekilde hazırlanması da önem arz eder.
Değer Kaybı Talebi Nasıl Yapılır?
Mutlaka sigorta şirketine başvuru gerekir. Aracınız hasara uğradığında Kasko sigortanız var ise sigorta sözleşmeniz dahilinde uğradığınız hasarı Kaskonuzdan giderebilirisiniz. Ancak bu Kaskonuzu bozma anlamına geleceğinden sonraki dönemlerde yüksek prim ödeme ihtimaline karşı tercih sebebi değildir. Bu sebeple önerimiz, kusurlu aracın Trafik sigortasına başvurarak hasarınızı gidermenizdir. Kasko Poliçeniz mevcut değilse; karşı tarafın Trafik Sigortasına dayanarak hem hasar hem de değer kaybı talebinde bulanabilirsiniz. Ancak bu değer kaybı talebinizin sigorta şirketleri tarafından mutlak şekilde karşılanacağı anlamına gelmemektedir. Sigorta Şirketine yapılan değer kaybı başvurusu neticesinde tarafınıza 15 gün içerisinde ret cevabı verilebileceği gibi yine 15 günlük süre zarfında sigorta şirketinin başvurunuza sessiz kalması da ret anlamına gelir. Hatta başvuru neticesinde uğranılan zararı karşılaması adına kısmi ödeme de sigorta şirketinden alınabilir. Kısmi ödeme almanız da değer kaybı talebi için hak aramanıza engel değildir. Sigorta şirketine başvuru yolu tüketildikten sonra değer kaybı hakkınızı aramak için iki seçeneğiniz vardır. Bunlardan birincisi dava yolu, diğeri ise davaya alternatif olarak getirilmiş Sigorta Tahkim Komisyonuna başvuru yoludur.
Zamanaşımı Süresi İçerisinde Başvuru Yapılması Zorunludur
Değer Kaybı tazminatının zaman aşımı süresi kaza tarihinden itibaren 2 yıldır. Bu 2 yıllık süre maddi hasarlı kazalar için iken yaralanma veya ölüm olması halinde ceza zamanaşımı referans alınır. Türk Ceza Kanununda belirtilen en kısa zamanaşımı süresi ise 8 yıldır.
Sigorta Tahkim Komisyonuna Başvurunun Sağlayacağı Avantajlar
Tahkim bir alternatif uyuşmazlık çözüm yoludur. Dolayısı ile dava yoluna başvurmadan sanki dava açmışçasına sonuç doğuran bir yoldur. Tahkim ile uzun süren davalara gerek kalmadan tahkime başvuru tarihinden itibaren 4 ay içerisinde çözülme zorunluluğu getirilmiştir. Dolayısı ile tahkim hızlı ve tekniktir. Tahkim sonucunda kesinleşen kararlar mahkeme kararı gibi sonuç doğuracağından başkaca talepler dava yolu ile de olsa ileri sürülemez. Bu yüzden tahkime başvuru hem teknik hem de uzmanlık gerektiren bir alandır. Sigorta tahkimin 5.000TL’ye kadar uyuşmazlıklarda verdikleri kararlar kesindir. 5.000TL-40.000TL’ye kadar itiraz hakem heyetine başvuru hakkı vardır. İtiraz hakem heyetinin kararlarına karşı ise itiraz söz konusu değildir ve kesindir. Uyuşmazlık 40.000TL’nin üzerinde ise itiraz hakem heyeti kararlarına karşı istinaf olmaksızın Yargıtay’da itirazlar çözümlenir.
Sonuç Olarak
Değer kaybı tazminatının ödenmesi için muhakkak işlemleri hızlandıran ve usulü prosedüre uygun bir talep söz konusudur. Uygulamada eğer sigorta şirketinden talepte bulunmazsanız kesinlikle ödeme yapmıyorlar. Hatta sigorta şirketine değer kaybı başvurunuza rağmen taleplerinizin cevapsız bırakma ihtimali çok yüksektir. Sigorta şirketleri ödeme yaptığında da genelde zarara nazaran çok düşük miktarlarda ödeme yapmaktadırlar. Bu tarz durumlar ile karşılaşılması halinde tahkim yolu açıktır. Tahkim yolu ile haklarınızı elde edebilirsiniz. Ancak tahkim yargılaması hızlı, pratik ve tekniktir.
Böylece değer kaybı tazminatına kısa bir şekilde de olsa değinmiş olduk.
