Cumhuriyetin ilk yılları

Devletlerin ömrü insan ömrü gibidir... 19 Mayıs 1919 yılında Mustafa Kemal ve arkadaşlarının Samsuna çıkmasıyla, peşinden Amasya tamimi  Erzurum, Sivas kongresi doğumu müjdeleme niteliğindeydi. Mustafa Kemal Ankara’da 23 Nisan 1920 günü TBMM’ni o gün arkadaşlarıyla ve yurdun dört bir yanından gelen bağımsızlık aşıklarıyla açar. Bu Türkiye Cumhuriyeti’nin doğuşu  olur. Bu kuruluş, bayram olarak Türk çocuklarına armağan edilir. Bu çocuklara armağan edilen dünya tarihindeki ilk ve tek bayramdır.

Kurtuluş savaşının kazanılmasıyla devlet yavaş yavaş şekillenmeye başlar. Ve 29 Ekim 1920 devletin şekli belirlenir. CUMHURİYET.

Ve asıl savaş cahillikle, işsizlikle ve yabancıların elinde olan bankacılık ve finans  sektörüyle başlatılmalıydı. Ve yeni devlet Atatürk ve arkadaşlarıyla Aziz Türk milletini de yanlarına alarak teknolojide, ekonomide, tarımda, Türk kültüründe gelişmeyi başlatmışlardı.

1923 yılında 4112 km olan demiryolu, 1938 e kadar 6927 km ye ulaşmıştı. O günkü teknolojiyle mükemmel bir iş başarılmıştı.

1923 yılında 34 bin ton olan deniz taşıma gücü 1927de 130 bin tona çıkarıldı.

Ülke kurulduğunda köylü nüfusu kentlerde yaşayanlardan fazlaydı. Anadolu insanı kendi tohumuyla ekip biçiyor, Anadolu ırkı yerli hayvanlarla da hayvancılık yapıyor kendi ihtiyacını karşılayıp üretim fazlasını satıyorlardı. Yani ülkemiz kendi karnını kendi üretimiyle doyuruyordu. Tarım ürünleri ithal etmediği gibi incir, üzüm vb tarım ürünlerini ihraç edebiliyordu.

1924 yılında bütçe fazla verince, 1925 yılında aşar vergisi kaldırılıyor ve bütçe açık veriyor 1924- 1925 bütçesi denkleştiriliyor. 1926 bütçesi denk hale getiriliyor. 1927 de dış borçlanma yapılmaz, denk bütçe yapılır para istikrarının devam etmesi bakımından önemli görülür. Yabancı sermaye imtiyazlar isteyerek gelmek ister lakin reddedilir. Ülke yasaları altında gelmek isteyen dış sermayeye ülkeye giriş açılır. 1923 yılından 1938 arası geçen 16 yılın 6 yılında bütçe açığı,  10 yılında ise bütçe fazlası vardır.  

Adı Osmanlı ama kendi Fransız bankası olan, Osmanlının merkez bankası gibi çalışan Osmanlı bankasının görevlerini normal banka konumuna getirilmesi sağlanmıştır. Kurtuluş savaşının Galip hocasına (Celal Bayar) İş Bankasını kurma görevi verilir ve başarıyla bu banka kurulur.

Ve fabrikalar. Türk Olan Fabrikaların bacası tütmeye başlar.

1. Ankara fişek fabrikası (1924)
2. 2- Gölcük Tersanesi  (1924)
3. Şakir Zümre fabrikası (1925)
4. Eskişehir hava tamirhanesi (1925)
5. Alpullu şeker fabrikası (1926)
6. Uşak şeker fabrikası (1926)
7. Kırıkkale mühimmat fabrikası (1926)
8. Bünyan dokuma fabrikası (1927)
9. Eskişehir kiremit fabrikası (1927)
10.  Kırıkkale elektik santrali (1928)
11. Kırıkkale çelik fabrikası (1928)
12. Ankara çimento fabrikası (1928)
13. Ankara havagazı fabrikası (1929)
14. İstanbul otomobil montaj fabrikası (1929)
15. Kayaş kapsül fabrikası (1930)
16. Nuri Killigil Tabanca, Havan ve Mühimmat fabrikası. (1930)
17. Kırıkkale Elektrik santrali veÇelik fabrikası (genişletildi 1931)
18. Eskişehir şeker fabrikası (1934)
19. Turhal şeker fabrikası (1934)
20. Konya Ereğli Bez Fabrikası (1934)
21. Bakırköy bez fabrikası (1934)
22. Bursa süt endüstrisi (1934)
23. Paşabahçe  Şişe ve cam fabrikası (1934 temel atma,1935 tamamlandı.)
24. Zonguldak Antrasit fabrikası (1934 Temel atma)
25. Zonguldak Kömür yıkama fabrikası (1934)
26. Keçiborlu Kükürt fabrikası (1934)
27. İsparta gül yağı fabrikası (1934)
28. Ankara, Konya, Eskişehir, Sivas buğday siloları (1934)
29. Kayseri bez fabrikası (temel atma 1934, 1937 Tamamlandı.)
30. Nazilli basma fabrikası (1935 temel atma, 1937 açılış)
31. Bursa merinos fabrikası ( 1935 temel atma, 1937 açılış)
32. Gemlik suni ipek fabrikası (1935 temel atma, 1937 açılış)
33. Keçiborlu kükürt fabrikası (1935)
34. Ankara Cubuk barajı (1936)
35. Zonguldak taş kömürü fabrikası (1935)
36. Barut, tüfek ve top fabrikası (1936)
37. Nuri Demirağ Uçak fabrikası ( 1936 İlk Türk uçağı Nud- 36 Üretildi )
38. Malatya sigara fabrikası (1936)
39. Bitlis sigara fabrikası (1936)
40. Malatya bez fabrikası (1937)
41. İzmit Kağıt ve karton fabrikası (1934 temel atma)
42. Karabük demir çelik fabrikası (1937 temel atma)
43. Divriği demir ocakları (1938)
44. İzmir klor fabrikası (1938 temel atma)
45. Sivas çimento fabrikası (1938 temel atma)

Atatürk döneminde açılan ve temeli atılan fabrikalar bunlar ve bu dönemde Osmanlının borçları ödenmesi, 1928 yılında antlaşmayla 167 milyonluk borcun 107 milyon lirasının ödenmesini kabul edilmiş. Antlaşma gereği borç 99 yıla yayılmıştır. 1929 yılındaki ekonomik kriz yüzünden borçlarla ilgili yeni bir antlaşma imzalanmış 0/0 20 daha borçlar düşürülmüştür. Ve bu borçlar 1980 yılında bitirilmiştir.

Yani Türkiye Cumhuriyetinin bebeklik dönemini bu şekilde özetleyebiliriz.

Anahtar Kelimeler: