Annem Belkıs Gündüz Vassaf

Korona salgını nedeniyle hepimizin evlerimize kapandığımız bu dönemde en çok ihtiyacımız olan şeyin kitaplar olduğunu düşünmüşümdür.

Sosyal medyanın çamurlarının ve pisliklerinin üzerimize sıçramasını önlemede de kitapların önemli yerlerinin olduğu şüphe götürmez.

Annem Belkıs, muhaceret, mübadele ve göç hikayelerine meraklı olanlar için hazine değerinde biyografik bir eser.

Eser, Gündüz Vassaf'ın kalemiyle Belkıs Hanım'ın Ustrumca'dan, İstanbul Üniversitesi'ne oradan Harward'a oradan Moskova'ya ve tekrar İstanbul'a gelişi sıra dışı olaylarla anlatılıyor.

Öksüz bir Rumeli kızının, Osmanlı İmparatorluğu'nun sınırlarında başlayan hayatı bize gündelik yaşantının unutulmuş pek çok ayrıntısını tanıtarak bizleri bilinmeye evlere misafir ediyor.

Osmanlı İmparatorluğu, Cumhuriyet Türkiye'si ve ABD'de yüzyıla yakın süren çarpıcı bir yaşantının ışığında kadının toplumdaki yeri de uzun uzun anlatılıyor.

İmparatorluğun son yıllarında Balkanlar'da dindar bir ailenin, Müslüman Türklerin katledilmesi öncesi günlük yaşantısı ayrıntılı bir şekilde anlatılıyor.

Yunan işgali altındaki Anadolu ve İstanbul'da tek başına yaşayan genç bir kadının Robert Koleji'nden sonra Darülfünun (bugünkü İstanbul Üniversitesi) Felsefe öğrenciliği Belkıs Hanım'ın anılarında birer birer canlanıyor.

Genç Cumhuriyete alışmasının acı tatlı serüvenleriyle yer yer de hüzünlü anılarla geçmişe özlem duygularımızı açığa çıkartıyor.

Kitapta, "sosyal beceriksizliklerimiz, gizli polis, vatandaş Türkçe konuş" gibi bölümler bugün hala güncelliğini koruyan konular olarak karşımıza çıkıyor.

İstanbul semalarında kızlı erkekli uçak turları ve başımızdan eksik olmayan "yasak kitaplar" macerası günümüzde de halen devam ediyor.

II. Dünya Savaşı yıllarında Harward'da erkekler arasında okuyan tek kadının Amerikan akıl hastanelerinde yarım asır süren psikologluk tecrübesi.

Soğuk savaş yıllarında Ankara'da Türk komünistlerinin ibret verici serüvenleri.

Kitaptaki iki önemli tespiti Belkıs Hanım'ın ağzından sizlerle paylaşayım.

"Ama maalesef kaybettiklerimiz sadece yemeklerimiz değil.

Bence Cumhuriyet'in en önemli hatalarından bir alfabenin değiştirilmesidir.

Bunun yapılmasının birçok nedenleri var elbette.

Alfabe değişmesini savunanlar da var. Onlara da hak veriyorum. Ama alfabe değiştirilerek bütün mazimize demir bir perde çekildi. Ne oldu bu sefer Batı'yı aynen taklit etmeye başladık. Bu gayet kötü.

Üstelik dilimiz hem fakirleşti hem de eski Türkçe'nin sağladığı yeni kelimeler üretme yeteneğini kaybetti.

Eski Türkçe, edebiyatımızı, şiirimizi zenginleştiren mecaza da yatkındı. Bu harflerin değişmesiyle cahil oldum gibi geliyor bana.

Ama, asıl üzüntüm gelecek kuşakların zengin bir yazılı tarih ve edebiyatla bağlarının tamamen kopmuş olmasıdır.

Japonlar pekala modernleşebiliyorlar, o klasik ve karmaşık alfabelerinden de vazgeçmiyorlar."

Belkıs hanımın ikinci tespiti şöyle:

"New York'da Türkçe konuşan ve Kırım'da Stalin'in mezaliminden kaçan birçok Tatar'la tanıştım onlardan birinin bana söylediğini hiç unutmayacağım.

Ben talebe olarak kendi başıma Amerika'ya bursla gitmiştim. Ama Hükümet'in de Amerika'ya talebe gönderdiğini söyleyince, siz hala Batı'ya talebe mi gönderiyorsunuz? Kendi kendini yetiştirecek müesseseleriniz hala yok mu? diyerek beni şiddetle azarlamıştı."

Kitapta anlatılanlarla Osmanlı İmparatorluğu'nun yıkılışı ve Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşuna tanıklık edilirken, bir yandan da dindar bir ailede doğan kız çocuğunun sekülerliğine uzanan değişimini de göreceksiniz.

Muharrem ERGÜL HAKKINDA

Aslen Kuzey Kafkas göçmeni. Aile Trabzon ve Ordu kökenli. Beykoz doğumlu. İlk, orta ve lise öğrenimini Beykoz’da yaptı. Yüksek öğrenimini Marmara Üniversitesinde tamamladı. Beykoz Paşabahçe Ortaokulu’nda Türkçe Öğretmenliği yaptı. (1980-1982) Ardından aynı okulda Müdür Yardımcılığı yaptı. (1983) Daha sonra müdürlük sınavlarını kazanarak; Beykoz Anadoluhisarı Ortaokulu Müdürü oldu. (1984) 1987 yılında kamu görevinden ayrılarak özel sektöre geçti. Birleşik Yayın Dağıtım Şirketi Genel Müdürü oldu. İki yıl bu görevi sürdürdü. Aynı görevine paralel olarak, Türkiye’nin ilk ve saygın kitap dergilerinden biri olan “KİTAP DERGİSİ’NİN” editörlüğünü yaptı. 1989 yılında dönemin Milli Eğitim Bakanı Avni Akyol’un davetiyle yeniden Kamu görevine döndü. Milli Eğitim Bakanlığı Müşavirliği yaptı. (1989-1991) Bakan değişiminden sonra Milli Eğitim Bakanlığı Devlet Kitapları Genel Müdür Yardımcılığına atandı. (1990-1993) 1993 yılında Beykoz Milli Eğitim Müdürü oldu. 1994 yerel seçimlerinden sonra İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı Özel Kalem Müdürü oldu. (1999) Ardından 2004 yılındaki yerel seçimlerde Ak Parti’den Beykoz Belediye Başkanlığı’na aday oldu. Yüksek oranda bir oy alarak “AK PARTİ’NİN” ilk Beykoz Belediye Başkanı seçildi. 2009 yerel seçimlerinde aday olamadı. 2010 yılında Kültür ve Turizm Bakanlığı Müşavirliğine atandı. 2012 yılından itibaren İstanbul Büyükşehir Belediyesi Başkanlık Danışmanlığı görevini sürdürmüştür. Eğitimcilik ve yöneticilik dışında Uzun yıllar Kanlıca, Beykoz ve Anadoluhisarı kulüplerinde amatör ve profesyonel olarak futbol oynadı. Yine Beykoz’da birçok sivil toplum kuruluşunda kurucu olarak görev aldı. Yayınlanmış dört kitabı ve yüzlerce makalesi bulunmaktadır. Türkiye’de birçok belediyede yöneticilik dersleri verdi. Yurtiçi ve yurtdışında birçok seminer konferans ve panele katıldı. Halen Beykoz Üniversitesi Mütevelli Heyet Üyeliği yapmaktadır. Evli ve üç çocuğu bulunan Muharrem Ergül orta derecede İngilizce bilmektedir. Yaşadığı yer olan Beykoz’dan ve sokağından hiç ayrılmamış olup, Beykoz ve Beykozluluğu İstanbul ve İstanbulluluğuyla özdeşleştirmiş bir Beykoz çocuğudur.