“İlk olarak yapmamız gereken, enerjimizi aşağı çeken güçleri zayıflatmak,hatta mümkünse yok etmek ve enerjimize katkı sağlayan güçleri olabildiğince kuvvetlendirmektir.” (J. Payot)
Akıl ve ruh gibi insana has özelliklerden biri olan irade gücü sayesinde insan, iyi ile kötüyü seçip yapabilme yeteneğine sahiptir. İrade eğitimi ile kişiye hem dış dünyayla ve onun zorluklarıyla mücadele etme, hem de kendi iç dünyası ile duyguları, düşünceleri ve kararlarıyla baş edebilme yeteneği kazandırılır. İradeyi güçlü kılmak, zorluklarla mücadele etmek ve hayatta başarılı olabilmek için irade eğitimine önem vermek gerekir.
Popüler kültür ve sosyal medyanın gündelik hayatın içine girmesiyle birlikte sağlıklı ve iradeli nesiller yetiştirmek daha zor ve zorunlu hale geldi.
İşe "irade"nin ne olduğunu tanımlayarak başlamak önemlidir.
Tanım olarak irade, istemek, dilemek olgusu anlamına gelir. İrade sadece psikolojik bir işlev ya da yetenek değil, aynı zamanda her vicdanda seçme gücü, dolayısıyla kişiyi eylemlerinin sonuçlarından sorumlu kılan ahlaki bir ilkedir.
Cenâb-ı Hak, akıl ve irade kabiliyetini tüm canlılar içinde sadece insana vermiş; ve bu nimete karşılık, amellerinin sorumluluğunu alabilmeleri için akıllarını iyi kullanmalarını istemiştir. Kuran'da şu ayetlerle insanın seçimlerinde özgür olduğuna ve doğurduğu sonuçları ve sorumlulukları kabul ettiğine dikkat çekilmektedir: "…Hak, Rabbindendir. Dileyen inansın, dileyen inkâr etsin" (Kehf, 29) "Kim bir iyilik yaparsa, bu onun hayrınadır. Ve kim kötülük yaparsa, zararına yapmış olur. (Fussilet, 46).
İrade gücü, birçok yararlı veya zararlı alternatif arasından seçim yapma yeteneğidir. Her insan potansiyel olarak bu yetenekle donatılmıştır. İkincisi, şartlar ve çeşitli faktörler göz önüne alındığında güçlendirilebilir veya zayıflatılabilir.
Tembellik, kötü çevre veya kötü örnekler, şehvet, sigara, alkol, kumar, uyuşturucu ve internet gibi bağımlılıklar iradeyi zayıflatan ve yavaş yavaş yok eden etkenler arasındadır. Aksine yaratılış sebebine uygun hareket etmek, Allah'a, insanlara ve evrene karşı sorumluluklarını yerine getirmek, sabırlı olmak, çalışmak ve üretmek insan iradesini güçlendiren unsurlardır.
Değerli anneler - babalar!
Azimli çocuklar yetiştirmek için ne yapmalıyız?
Rol model olun: Eğitimle ilgili genel kurallarda olduğu gibi bu konuda da yapılacak ilk şey iyi bir örnek olmaktır. Ebeveynler ve yetişkinler olarak irademiz üzerinde ne kadar kontrolümüz var? Hayatımızın öznesi miyiz yoksa nesnesi miyiz? Dini ve ahlaki değerlerimizi yaşıyor muyuz? Bahsedilen tüm bu unsurlar ve azimli bireyler yetiştirmek için atılacak ilk adımı temsil etmektedir.
Bireyi hayata dahil edin: onunla ilgili kararlar alırken tüm aile üyeleriyle konuşmak, fikirlerini almak ve onlara değer verildiğini ve bu ailenin bir parçası olduklarını hissettirmek önemlidir.
Tutarlı olun: Çocuk yetiştirmek sabır ve sanat işidir. Sakin karaktere sahip bireyler yetiştirmek için anne babanın sakin, tutarlı ve istikrarlı olması çok önemlidir. Bazen çocuklar ve gençler sınırları zorlayabilir, inatçı ve ısrarcı olabilir. Böyle anlarda sakin kalmak ve eyleminin yararları ve zararları hakkında çocuğa bilgi vermek esastır.
Sabrın, çok çalışmanın ve çabanın değerini öğretmek: Çok çalışarak bir şey elde etmek, iradeyi eğitmek için başvurulacak önemli bir araçtır. Örneğin çocuk istediği bir oyuncağı ya da kıyafeti sabırla biriktirerek satın alma sürecine dahil olabilir.
Aynı şekilde gençlere de hedeflerine giden yolda çalışmalarında rehberlik edilmesi zorunludur. İstekleri hiçbir şartta onlara başarılı bir şekilde sunulmamalıdır. Böylece, başarmanın mutluluğunu ve sıkı çalışmanın ve çabanın verdiği değerlilik duygusunu yaşadıktan sonra, beklendiği gibi karakterleri güçlenecektir.
Sorumluluk duygusu geliştirin: Odayı toplama, yatağı toplama, çatal bıçakları yerleştirmeye ve toplamaya yardım etme, çöpü atma, alışverişe yardım etme gibi işler onlara emanet edilebilir. Bir yandan çocuk hayata hazırlanır; bir yandan da sorumluluk duygusu geliştirmesini ve bunları üstlenmesini sağlar.
Zaman yönetimi becerileri geliştirin: Zaman farkındalığı ve zaman yönetimi, iç disiplin ve özdenetim oluşturmada önemli bir rol oynar. Bugünlerde çoğu erkeğin zaman yönetimi zayıf. İç ve dış uyaranların etkisi altında yaşamlarını ve enerjilerini boşa harcarlar. Ancak, vicdanlı zaman yönetimi, kişinin mutluluğunda ve başarısında önemli bir rol oynar. Peygamber Efendimiz (sav) zamanın kullanılması konusuna dikkat çekmekte ve şu sözlerle bizleri uyarmaktadır: "İki fayda vardır ki, çok kimseler onlarda ziyandadır: Sağlık ve vakit sahibi olmak. Boş vakit." (Buhari, Rikak, 1) .
Bir rutin oluşturun: İrade oluşumunda önemli bir adım, belirli rutinleri tekrarlamak, çocuklara ve gençlere iyi alışkanlıklar kazandırmaktır. Bu, ahlak ve görgü, özellikle ibadet ve uygulamalarla ilgilidir. Her ailenin ev içinde de kendi kuralları olabilir.
Örneğin çocuklarımıza namaz alışkanlığını aşılamak, onları namaz vakitlerine göre hayatlarını düzenlemeye, kendilerini manevi olarak şekillendirmeye, hayatın akışında bir an durup vicdanlarının yanı sıra kendilerine de dikkat etmeye teşvik eder. Gençlerle düzenli tefsir (tefsir) ve hadis okumaları da örnek olarak verilebilir.
Peygamber (sav) şöyle buyurmuştur: "Allah katında en sevilen amel, az da olsa devamlı olandır. (Müslim, Müsafirin, 216). Bu nedenle asıl olan eylemlerin sayısı değil sürekliliği ve tutarlılığıdır. Böylece kişinin bazen zorlandığı alanlarda ibadet ve güzel ahlak konusunda belli bir alışkanlık ve disiplini yavaş yavaş kazanmasını sağlar.
Takdir etmeyi ve uyarmayı bilmek: Çocuğun hatalarını düzeltmesine fırsat vermek için, iyi davranışları takdir etmek, kötü davranışlar için uyarmak sorumluluk ve iradenin gelişimi için çok önemlidir. İyi ya da kötü davranışlarına kayıtsız kalmak, onlara değer verilmemesi ve çabalarının önemsizliği olarak algılanmakta ve bu da hayal kırıklığına neden olmaktadır.
Özetle, insan onuruna yakışır bir varoluş için, dünya ve ahret saadetinin elde edilmesinde iradenin hayatta büyük rolü vardır. Ancak irade tek başına yeterli değildir. Çabaların devamlılığı için azim, sabır ve dua gerekir.
Kaynak: Döndü DEMİRCİ / Nesrin Karaca
