Son zamanlarda vergi denetim kurumu ve vergi daireleri 2013 yılından bu yana bütün ticari taksi plaka satışlarını mercek altına aldı...
Miras olarak intikal eden kazanımlardan değer artışı hesaplanmaz. Ticari taksi plakaları ile ilgili vergilendirme aşağıdaki gibi olacaktır.
Basit usulde vergilendirilen ticari taksi işleten mükelleflerin plaka satışı.
Bilindiği üzere ülkemizde faaliyet gösteren ticari taksi işletmelerinin birçoğu basit usulde vergilenmektedir. 215 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliğ'in 32. paragrafında, basit usule tâbi mükelleflerin sabit kıymetlerini gider yazamayacakları ve üzerlerinden amortisman hesaplayamayacakları belirtilmiştir. Dolayısıyla basit usule tâbi mükelleflerin gider yazamadıkları sabit kıymetlerini sattıklarında zamanda elde ettikleri kazançları da gelir yazmamaları gerekir.
Bu nedenle basit usule tabi ticari taksi işleten mükelleflerin "ticari taksi plakası" satışları nedeniyle elde ettikleri kazançlar basit usulde vergilenecek kazancın tespitinde dikkate alınmayacaktır. Bir diğer ifadeyle basit usule tâbi ticari taksi işleten mükelleflerin yapmış olukları "ticari taksi plakası" alışları nedeniyle ödemiş oldukları tutarları gider yazamayacakları gibi bu plakaları sattıkları zaman elde ettikleri kazançları da gelir yazamayacaklardır.
Dolayısıyla basit usulde vergilendirilen ticari taksi işleten mükelleflerin "ticari taksi plakası" satışları nedeniyle fatura düzenlememeleri gerekmektedir. Nitekim İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı tarafından verilen bir Mukteza'da "…Basit usulde vergilendirilecek mükellefler gerek hâsılatlarını gerekse alış ve giderlerini belgelendirilecekler ve bir hesap dönemi içindeki hâsılatları ile bu hâsılatlarına esas olan satılan malların alış bedelleri ve bu faaliyetlerine ilişkin diğer giderleri arasındaki müspet fark üzerinden vergilendirileceklerdir.
Bu suretle yapılacak hesaplamada mükelleflerin faaliyetleri ile ilgili bulunmakla birlikte evvelce sahip oldukları veya faaliyetlerinin devamı esnasında satın aldıkları amortismana tabi iktisadi kıymet niteliğindeki değerler için yaptıkları harcamalar dikkate alınmayacaktır.
Diğer bir ifade ile bu türden değerler (motorlu araç, ticari plaka, dükkân gibi) Vergi Usul Kanunu'na göre amortismana tabi iktisadi kıymet niteliğinde olmasına rağmen, basit usulde ticari kazancın tespitinde gerek gider yönünden, gerekse bunların satışı halinde hâsılat bakımından hesaplamaya katılmayacaklardır. Bir diğer deyişle bu tür değerler basit usulde vergilendirilen mükelleflerin bir anlamda şahsi malları olarak kabul edilecektir. Bu hükümlere göre, basit usule tabi mükelleflerin şahsi malı niteliğinde bulunan ve basit usulde kazanç tespitinde hiçbir şekilde dikkate alınmayan amortismana tabi iktisadi kıymet niteliğindeki (taksi, kamyonet, minibüs ve bunların ticari plakaları) mal ve hakların elden çıkarılması halinde hâsılattan maliyet bedeli ve yapılan diğer giderlerin indirilmesi suretiyle bulunacak fark diğer kazanç ve irat olarak vergilendirilecektir." şeklinde açıklamalarda bulunulmuştur.
Muktezadan da anlaşılacağı üzere basit usule tabi ticari taksi işleten mükelleflerin "ticari taksi plakası" satışları nedeniyle elde ettikleri kazançlar basit usulde vergilenecek kazancın tespitinde dikkate alınmasa da tamamen vergiden istisnada edilmemiştir. 193 Sayılı Gelir Vergisi Kanunu'nun mükerrer 80. Maddesi’nin 2. bendinde, Gelir Vergisi Kanunu'nun 70. maddesinin birinci fıkrasının (5) numaralı bendinde yazılı hakların elden çıkarılmasından doğan kazançların değer artışı kazancı olarak vergilendirileceği belirtilmiştir.
Ticari taksi işleten mükelleflerin sahip oldukları "ticari taksi plaka"larının da Gelir Vergisi Kanunu'nun 70. maddesinin birinci fıkrasının (5) numaralı bendinde yazılı haklar kapsamına girdiğinden basit usule tabi ticari taksi işletmelerin "ticari taksi plakası" satışları nedeniyle elde ettikler kazançlar, değer artışı kazancı sayılarak vergilendirilecektir.
Gelir Vergisi Kanunu'nun mükerrer 81. Maddesi’nde değer artışı kazançları vergilendirilirken, satılan mal veya hakkın satış bedelinden, bu mal veya hakkın maliyet bedelinin indirilmesi gerektiği belirtilmiş maddenin son fıkrasında ise mal ve hakların elden çıkarılmasında iktisap bedeli, elden çıkarılan mal ve hakların, elden çıkarıldığı ay hariç olmak üzere Devlet İstatistik Enstitüsü'nce belirlenen toptan eşya fiyat endeksindeki artış oranında artırılarak tespit edileceği, bu endekslemenin yapılabilmesi için artış oranının % 10 veya üzerinde olmasının şart olduğu belirtilmiştir.
Diğer taraftan 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu'nun 17/4-a maddesine göre basit usulde vergilendirilen mükellefler tarafından yapılan teslim ve hizmetler KDV'den istisna edildiğinden basit usule tabi ticari taksi işleten mükelleflerin "ticari taksi plakası" satışları nedeniyle fatura düzenlemeyecek ve KDV hesaplamayacaklardır. Ayrıca 72 Seri No.lu Katma Değer Vergisi Genel Tebliği'nin basit usulde vergilendirilen mükelleflerin katma değer vergisi karşısındaki durumu başlıklı bölümünde; Basit usulde vergilendirilen mükelleflerin amortismana tabi iktisadi kıymet teslimlerinin katma değer vergisine tabi.
Çok ilginçtir ki taksi plakalarında astronomik fiyatlar konuşulurken, bunu neredeyse Türkiye genelinde il bazında borsası oluşturuldu. İlgili makamlara sorulduğunda İstanbul ilinde ticari taksi plaka rayiç bedeli nedir?
Emin olun rayiç bedel yoktur'' deniliyor. Nedir o zaman rayiç bedel 'noterde yapılan devir sözleşmesinde beyan edilen tutar' denilmekte.
Karar ve takdir sizin...
