Belediyelerin konut, sanayi, ticaret ve benzer alanlarda kentsel dönüşüm ve gelişim projeleri uygulayabilmesine olanak sağlayacak olan 5998 sayılı “Belediye Kanunu’nda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun” Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi.
Yani bir belediye, belediye meclisi kararıyla; konut alanları, ticaret alanları, sanayi alanları, kamu ve sosyal hizmet alanları, her türlü sosyal ve kültürel donatı alanları, teknoloji parkları, rekreasyon alanları, oluşturmak, eskiyen kent kısımlarını yeniden inşa ve restore etmek, ilçenin tarihi ve kültürel dokusunu korumak ve deprem riskine karşı tedbirler almak amacıyla kentsel dönüşüm ve gelişim projeleri uygulayabilecek.
Bir alanın kentsel dönüşüm ve gelişim alanı olarak ilan edilebilmesi için söz konusu hususlardan birin veya birkaçının gerçekleşmesi ve ilgili alanın belediye veya mücavir alan sınırları içerisinde bulunması gerekiyor. Kamunun mülkiyetinde bulunan yerlerde kentsel dönüşüm ve gelişim alanları ilan edilebilmesi ve uygulama yapılabilmesi ise Bakanlar Kurulu kararına bağlı olacak.
Kentsel dönüşüm ve gelişim proje alanı olarak ilan edilecek alanın; üzerinde yapı olan veya olmayan imarlı veya imarsız alanlar olması, yapı yükseklik ve yoğunluğunun belirlenmesi, alanın büyüklüğünün en az 5 en çok 500 hektar arasında olması, etaplar halinde yapılabilmesi hususlarının takdiri belediye meclisinin yetkisinde olacak. Toplamı 5 hektardan az olmamak kaydı ile proje alanı ile ilişkili birden fazla yer tek bir dönüşüm alanı olarak belirlenebilecek.
Büyükşehir belediye ve mücavir alan sınırları içinde kentsel dönüşüm ve gelişim projesi alanı ilan etmeye büyükşehir belediyeleri yetkili olacak. Büyükşehir belediye meclisince uygun görülmesi halinde ilçe belediyeleri kendi sınırları içinde kentsel dönüşüm ve gelişim projeleri uygulayabilecek.
Büyükşehir belediyeleri tarafından yapılacak kentsel dönüşüm ve gelişim projelerine ilişkin her ölçekteki imar planı, parselasyon planı, bina inşaat ruhsatı, yapı kullanma izni ve benzeri tüm imar işlemleri ve 3 Mayıs 1985 tarihli ve 3194 sayılı İmar Kanununda belediyelere verilen yetkileri kullanmaya büyükşehir belediyeleri yetkili olacak.
Kentsel dönüşüm ve gelişim proje alanlarında bulunan yapıların boşaltılması, yıkımı ve kamulaştırılmasında anlaşma yolu esas olacak. Kentsel dönüşüm ve gelişim projesi kapsamında bulunan gayrimenkul sahipleri ve belediye tarafından açılacak davalar, mahkemelerde öncelikle görüşülecek ve karara bağlanacak.
Kentsel dönüşüm ve gelişim proje alanlarındaki gayrimenkul sahipleri, İmar ve Gecekondu Mevzuatına Aykırı Yapılara Uygulanacak Bazı İşlemler ve İmar Kanununun Bir Maddesinin Değiştirilmesi Hakkında Kanuna istinaden, hak sahibi olmuş kimselerle anlaşmaları halinde kentsel dönüşüm ve gelişim proje alanında hakları verilecek. Söz konusu kanun kapsamına girmeyen gecekondu sahiplerine enkaz ve ağaç bedelleri verilecek veya belediye imkânları ölçüsünde kentsel dönüşüm ve gelişim proje alanı dışında arsa veya konut satışı yapılabilecek. Bu kapsamda bulunanlara Toplu Konut İdaresi Başkanlığı ile işbirliği yapılmak suretiyle konut satışı da yapılabilecek. Enkaz ve ağaç bedelleri arsa veya konut bedellerinden mahsup edilecek.
Kentsel dönüşüm ve gelişim alanı ilan edilen yerlerde belediyelere ait gayrimenkuller ile belediyelerin anlaşma sağladığı veya kamulaştırdıkları gayrimenkuller üzerindeki inşaatların tamamı belediyeler tarafından yapılacak veya yaptırılacak. Belediye ile anlaşma yapmayan veya belediyece kamulaştırılmasına gerek duyulmayan gayrimenkul sahiplerinden proje alanında kendilerine ilgili kanuna göre ayrı ada ve parselde imar hakkı verilmemiş olanlar kamulaştırmasız el atma davası açabilecek.
Belediye, kentsel dönüşüm ve gelişim projelerini gerçekleştirmek amacıyla; imar uygulaması yapmaya, imar uygulaması yapılan alanlardaki taşınmazların değerlerini tespit etmeye ve bu değer üzerinden hak sahiplerine dağıtım yapmaya veya hâsılat paylaşımını esas alan uygulamalar yapmaya yetkili olacak.
Kanunun yürürlüğe girmesinden önce açılmış ve henüz kesin hükme bağlanmamış davalarda bu Kanun hükümleri uygulanacak. Ancak bu Kanunla getirilen değişik hükümlerin uygulanması nedeniyle haksız çıkan tarafa harç, yargılama gideri ve avukatlık ücreti yükletilemeyecek.
Evet, özetle yeni kanun bütün yetkiyi belediyelere ve belediye meclislerine veriyor. İnanılmaz bir yetki ve güç. Bir taraftan da ilçe belediyelerini bağlı olduğu il belediyelerine göbekten bağlayan bir yasa. Seçimlerde sık sık dile getirilen ilçe, il ve merkezi hükümet üçlüsü ilk defa bu kadar sağlam zincirlerle birbirine bağlandı.
Tabi Beykoz’da bu kanunun nasıl uygulanacağı doğrusu muamma. Çünkü bütün araştırmalarıma rağmen, SİT, Boğaziçi Kanunu, Anıtlar, orman gibi çok sayıda kanun ve kurum tarafından eli kolu bağlanmış olan ilçemizde bu kanunun uygulanabilirliği olabilecek mi, bunu yetkililere sormak lazım.
Vesselam.
