Çağlar CİLARA
  • 10/12/2015 Son günceleme: 10/12/2015 12:47
  • 5.441

​Başkanlık sistemini destekliyorum. Ancak bu desteği bilinçli olarak veriyorum. Erdoğan gelsin, başkan olsun hevesi ile değil...

Başkanlık sistemini destekliyorum. Ancak bu desteği bilinçli olarak veriyorum. Erdoğan gelsin, başkan olsun hevesi ile değil...

Okudum sistemi, en ince ayrıntılarına kadar analiz ettim. Televizyonda anayasa profesörleri ile bu konuyu defalarca tartıştım. Meclis Anayasa Komisyonu Başkanı Prof. Dr. Burhan Kuzu'yu konuk ettim, üç saat program yaptık. Anlayabiliyorum başkanlık sisteminin ne olup olmadığını... Bu yüzden de şartlı bir destek veriyorum. Eğer Amerikan tipi başkanlığı tam anlamıyla uygulayan bir sistem yazarlarsa, o zaman referandumda desteklerim.

Yerel demokrasinin en iyi işlediği ülke Amerika... İncelemenizi tavsiye ederim. Başkanlık sistemini Türkiye'de sırf Erdoğan istediği için destekleyen milyonlarca insan var. Ne olduğunu bile bilmiyorlar. Erdoğan yarın çıkıp başkanlık sistemi kötüdür dese, destekleyen milyonlar bir anda başkanlık sistemi düşmanı olur. Emirle seven, emirle söven bir kitle yarattı siyasi partilerimiz...

Başkanlık sistemi, dar bölge seçim sistemi, başkanın yetkileri, yasama, yürütme ve yargının birbirinden nasıl ayrılacağı gibi konularda vatandaş bilgi sahibi değil. Sistemi değiştirmeden önce toplumu buna hazırlamak, sistem hakkında doyurucu bilgiler vermek zorundayız. Ak Parti, dayatmacı bir anlayışla kendi hazırladığı başkanlık sistemini referanduma götürürse, milleti ikna edeceğinden şüphem yok. Ancak burada konuşulması gereken sistemler değil; sistemlerin işletilmesi.

Geçtiğimiz günlerde Ertuğrul Özkök konuyla ilgili güzel bir söz söyledi. Sorunumuzun sistem değil, sistemin iyi işletilememesi olduğunu vurguladı. Şüphesiz çok haklı bu konuda... Mevcut parlamenter sistem bile eğer iyi işletilir, kuralları tam uygulanırsa, aslında farklı bir sisteme geçme ihtiyacımız yok. Ancak mevcut parlamenter sistem, yürütmeye ve onun başı olan başbakana sınırsız yetkiler veriyor. Tek adam rejimi var.

Başkanlık, bunu frenleyebilir. Tabi, tam olarak başkanlık sistemi diyebileceğimiz ABD modeli uygulanırsa güç, sınırlanabilir.

Dünyada anayasalar niye yazılır? İktidar gücünü sınırlamak, vatandaşın hakkını, hukukunu korumak için... Bizim anayasa bu konuda bir işe yarıyor mu? Kısmen 'yarıyor' diyebiliriz ama eksikleri var. ABD modeli başkanlık sisteminde 'iktidar gücü' diye bir şey yok. Halk, yürütmenin her aşamasında söz sahibi oluyor. Yargı, iktidar bağımlısı olamıyor. Bunun kurallarını ABD modelinde uzun uzun anlatabiliriz. Sorunlarımızdan bazıları, iktidar gücünün keyfi kullanılması, kadrolaşma, yolsuzluk, israf gibi konular. Başkanlık bu konularda ciddi bir frenleme mekanizması koyuyor ortaya...

Bugün, belediyelerin harcamaları denetlenemiyor; yargı denetimi yok, yerelde basına destek verilmediği için belediye ve partiler hakkında olumsuz haberler yapılamıyor. Yapılır gibi gözüküyor ancak bir yere kadar... Bir yolsuzluk, lüzumsuz harcama, şişirilmiş kadrolara verilen tonlarca maaş gibi konularda hangimiz bildiklerimizi yazabiliriz? Başkanlık sisteminde bu yok! Yerelden ülke geneline ciddi bir denetim mekanizması var.

Amerikan modelinde yerelde, seçimle iş başına gelen bir kamu görevlisi, yine halkoyu ile görev süresi dolmadan görevinden alınabilir. Böylelikle başkan ve ekibi, yani meclis üyeleri, vatandaşı kızdıracak adımlar atamaz. Basına baskı uygulayamaz. Amerika'da yerel basın çok güçlü; en ufak bir yolsuzluğu haber yaptıklarında halk, belediyeyi görevden alıyor. Bu yüzden kimsenin aklından çalıp-çırpmak geçmiyor. Bizde ise 'Yapalım, üzerini kapatalım, Cuma namazlarına gidip milletin gözüne girelim; bir sonraki seçimde ne de olsa bizi yine seçerler' politikası işliyor. Amerika'da halkın yerel yöneticileri görevden alma yetkileri olduğu için bürokratlar en çok genel başkanlarından, il başkanlarından değil; halktan korkuyorlar. Onların gözüne girmek için yapmadıkları hizmet kalmıyor. Lüzumsuz harcama yapamıyorlar. İhtiyaçlara anında cevap veriyorlar. Vermek zorundalar. Buna daha fazla örnek verebiliriz. Ben sadece sistemin en küçük aşamasına dikkat çektim. Konuşalım bu konuları...

Yazarın Yazıları